Εσπευσμένη άφιξη της τρόικας

Στην πρέσα για την τέταρτη δόση

Με το υπόλοιπο της τρίτης δόσης του δανείου στήριξης προς τη χώρα μας, ύψους 6,5 δισ. ευρώ να είναι διαθέσιμο στα ταμεία μας από την περασμένη Τετάρτη, ξεκινά αυτή την εβδομάδα το νέο «ξεσκόνισμα» της ελληνικής οικονομίας από το κλιμάκιο της τρόικας που επισκέπτεται τη χώρα μας.

Πρόκειται για μια επίσκεψη που γίνεται νωρίτερα από τον αρχικό προγραμματισμό και θα είναι εξαιρετικά κρίσιμη, καθώς από το αποτέλεσμα της αξιολόγησης δεν θα κριθεί μόνο η τέταρτη δόση του δανείου αλλά, σύμφωνα με πληροφορίες, και η εισήγηση της τρόικας σχετικά με το σχέδιο επιμήκυνσης του χρόνου αποπληρωμής του συνολικού δανείου των 110 δισ. ευρώ. Και αυτό διότι η πρόοδος της προσαρμογής και των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων θα καθορίσει όχι μόνο το ίδιο το σχέδιο της επιμήκυνσης αλλά και τους όρους που θα το συνοδεύουν.

Ως επίσημη δικαιολογία, πάντως, για την επίσπευση της άφιξης του κλιμακίου –που είχε προγραμματιστεί για τα μέσα Φεβρουαρίου– δίνεται το ότι «η Ε.Ε. χρειάζεται περισσότερο χρόνο να συγκεντρώσει και να εκταμιεύσει τα χρήματα της δόσης από το ΔΝΤ, όπου εκεί η διαδικασία εκταμίευσης είναι πιο άμεση». Σημειώνεται ότι η τέταρτη δόση του δανείου είναι και η υψηλότερη, και αντιπροσωπεύει το ποσό των 15 δισ. ευρώ.

Το κλιμάκιο των ελεγκτών θα παραμείνει στην Αθήνα μέχρι τις 11 Φεβρουαρίου και στο διάστημα αυτό θα τσεκάρει, εκτός από την πορεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού του 2010, τον έλεγχο των δαπανών του 2011, τον προγραμματισμό των εσόδων, την πορεία υλοποίησης του ενιαίου μισθολογίου, την απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων και την αναδιάρθρωση των αστικών συγκοινωνιών. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί παράλληλα στο πρόγραμμα εξοικονόμησης 800 εκατ. ευρώ στις ΔΕΚΟ, στο σχέδιο για συγχωνεύσεις-καταργήσεις φορέων, στο σχεδιασμό των αποκρατικοποιήσεων, στην απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας –θέμα για το οποίο έχει ανοίξει διαβούλευση σε ευρωπαϊκό επίπεδο– στην εφαρμογή του «Καλλικράτη», στις παρεμβάσεις στον τομέα της υγείας, στις αναλογιστικές μελέτες για τα επικουρικά ταμεία, αλλά και στο νέο φορολογικό νομοσχέδιο και στις αλλαγές που επιφέρει στη φορολογική διοίκηση.
Το ΔΝΤ θα εξετάσει στις αρχές Μαρτίου, σε συνεδρίαση του εκτελεστικού του συμβουλίου, την έκθεση των ελεγκτών της τρόικας για να αποφασίσει αν θα εγκρίνει την εκταμίευση της τέταρτης δόσης προς την Ελλάδα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι μέσα στο 2011 υπάρχουν τρεις κομβικοί μήνες κατά τους οποίους οι λήξεις είναι υψηλές. Ο Μάρτιος είναι ο πρώτος μήνας, με το Δημόσιο να πρέπει να αναχρηματοδοτήσει 10,5 δισ. ευρώ. Ο δεύτερος πιο απαιτητικός μήνας είναι ο Μάιος (7 δισ. ευρώ) και ο τρίτος ο Αύγουστος (6,8 δισ. ευρώ).
Πέραν αυτών, πραγματικό ίλιγγο προκαλούν τα ποσά που πρέπει να πληρώσει το 2011 η Ελλάδα για να τακτοποιήσει τις υποχρεώσεις της. Συνολικά, θα πρέπει να πληρώσει για τόκους και χρεολύσια 63,6 δισ. ευρώ, ποσό δεκαπλάσιο του κονδυλίου για συντάξεις (6,2 δισ. ευρώ). Από τα 63,6 δισ. ευρώ, περίπου τα 15,7 δισ. αφορούν τόκους (μάλιστα, τα 2 δισ. ευρώ είναι τόκοι για τα δάνεια του μηχανισμού στήριξης) και περίπου 46 δισ. αφορούν γραμμάτια και ομόλογα.

Ανεβάζει στροφές η κυβέρνηση
Υπό το βάρος όλων αυτών των πιέσεων, η κυβέρνηση ανεβάζει στροφές προκειμένου να αποφευχθούν αυτή τη φορά οι «δυσάρεστες» καταστάσεις που είχαν παρατηρηθεί κατά την τελευταία επίσκεψη της τρόικας στο τέλος του περασμένου χρόνου, με την εμπλοκή στο εργασιακό νομοσχέδιο αλλά και στο άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων. Καταστάσεις που προσπεράστηκαν την τελευταία στιγμή διπλωματικά, κυρίως από την πλευρά του ΔΝΤ, με το επιχείρημα των πολιτικών αντοχών της κυβέρνησης.
Ήδη πάντως την εβδομάδα που μας πέρασε η κυβέρνηση άνοιξε με προσχέδιο τα κλειστά επαγγέλματα, φέρνοντας μια γενική και οριζόντια ρύθμιση που καταργεί μια σειρά περιορισμών στην άσκηση δραστηριοτήτων. Πρόκειται για μια τελείως αντίστροφη λογική από αυτή που ίσχυε μέχρι σήμερα για την προστασία των επαγγελμάτων, σύμφωνα με την οποία στο εξής κάθε επαγγελματική δραστηριότητα θα ασκείται ελεύθερα πλην των περιπτώσεων εκείνων όπου επιβάλλεται η διατήρηση περιορισμών για την εξυπηρέτηση του δημόσιου συμφέροντος. Με τη λογική αυτή, καταργούνται πολυάριθμοι περιορισμοί που ισχύουν για τα επαγγέλματα που προβλέπονται στο πρόγραμμα οικονομικής πολιτικής, δηλ. του δικηγόρου, του συμβολαιογράφου, των μηχανικών/αρχιτεκτόνων και των ορκωτών ελεγκτών, με τις ρυθμίσεις μάλιστα να τίθενται σε ισχύ το αργότερο 4 μήνες μετά την ψήφιση του νόμου.

Τι θα προβλέπει το φορολογικό

Το επόμενο βήμα της κυβέρνησης είναι το φορολογικό νομοσχέδιο, η κατάθεση του οποίου αναμένεται να συμπέσει με την παραμονή του κλιμακίου στη χώρα μας. Το νομοσχέδιο θα υλοποιεί μεγάλο μέρος των μέτρων που προβλέπει ο προϋπολογισμός του 2011, ενώ θα περιλαμβάνει και ρυθμίσεις για την τόνωση της ρευστότητας στην αγορά. Ειδικότερα, θα προβλέπει ευνοϊκότερο καθεστώς φορολόγησης των επιχειρήσεων όχι μόνο για τα αδιανέμητα αλλά και για τα διανεμόμενα κέρδη, υπό το φόβο της μετανάστευσης θυγατρικών μεγάλων επιχειρήσεων, αλλά και διαδικασίες για την ταχύτερη επίλυση των φορολογικών διαφορών.
Ειδικότερα, το νομοσχέδιο θα προβλέπει:

• Τη μείωση του φορολογικού συντελεστή από το 24% στο 20% και επιβολή πρόσθετου φόρου στους δικαιούχους του μερίσματος και όχι στην εταιρεία. Η ρύθμιση αυτή κρίθηκε αναγκαία μετά τη διαπίστωση ότι η φορολόγηση των διανεμόμενων κερδών με συντελεστή 40% για όλους ανεξαιρέτως τους δικαιούχους των μερισμάτων, που επιβλήθηκε με τον τελευταίο φορολογικό νόμο και αφορά ακόμη και τις θυγατρικές πολυεθνικών ομίλων, λειτουργεί ως αντικίνητρο για τις εταιρείες να παραμείνουν στη χώρα μας, τη στιγμή που γειτονικές και νεοφώτιστες στον καπιταλισμό χώρες προσφέρουν πολύ χαμηλότερους συντελεστές.
• Τη θέσπιση του θεσμού του οικονομικού εισαγγελέα, ο οποίος θα απασχολείται μόνιμα στο υπουργείο Οικονομικών, θα παρεμβαίνει σε σημαντικές υποθέσεις φοροδιαφυγής και θα εποπτεύει σημαντικές εκκρεμείς υποθέσεις δημοσίου συμφέροντος προκειμένου να προλαμβάνεται η παραγραφή τους.
• Τη θέσπιση του φορο-διαμεσολαβητή, που θα λειτουργεί εντός των εφοριών και στα πρότυπα του τραπεζικού διαμεσολαβητή. Ο θεσμός αποσκοπεί στο να μειωθούν οι υποθέσεις φορολογικών διαφορών ανάμεσα στους φορολογούμενους και τις φορολογικές αρχές που καταλήγουν στα δικαστήρια και να μην καθυστερεί η είσπραξη των βεβαιωθέντων εσόδων. 
• Την αύξηση της προκαταβολής φόρου για προσφυγή στα δικαστήρια από το 25% στο 50%, έτσι ώστε να καταστεί ασύμφορη και να μη λιμνάζουν οι υποθέσεις.
• Τη δυνατότητα συμψηφισμού του ΦΠΑ που οφείλει το κράτος με τις οφειλές των επιχειρήσεων προς αυτό, αλλά και την αποσύνδεση του χρόνου υποβολής των δηλώσεων ΦΠΑ από την καταβολή του φόρου, με προκαταβολή ενός ποσοστού της τάξης του 30%-40%. Πρόκειται για μέτρα τόνωσης της ρευστότητας της αγοράς, τα οποία θα συνοδευτούν και από μία ακόμα ρύθμιση για τη δυνατότητα υποβολής παλαιότερων δηλώσεων ΦΠΑ.

Σημειώνεται ότι εντός του Ιανουαρίου ο προϋπολογισμός προβλέπει την είσπραξη καθαρών εσόδων ύψους 5,36 δισ. ευρώ, από τα οποία 2,2 δισ. ευρώ θα πρέπει να προέλθουν από τον ΦΠΑ, 1,2 δισ. ευρώ από το φόρο εισοδήματος και πάνω από 500 εκατ. ευρώ από την περαίωση.

•  Τη ριζική αναδιάρθρωση των φορολογικών μηχανισμών, με την κατάργηση εφοριών και τελωνείων και τη δημιουργία μόλις δύο διευθύνσεων που θα ασχολούνται η μεν πρώτη με θέματα διοικητικής υποστήριξης, η δε δεύτερη με θέματα φορολογικής πολιτικής. Ειδικότερα, στη Γενική Διεύθυνση Φορολογικής Πολιτικής θα ενταχθούν οι εξής διευθύνσεις: Κεφαλαίου, ΦΠΑ, Ανάλυσης Κινδύνου (νέα διεύθυνση), Επιχειρήσεων, ΦΠΑ Φορολογίας Εισοδήματος, Είσπραξης Ληξιπρόθεμων Οφειλών (νέα διεύθυνση), Εκπαίδευσης Ελεγκτών (νέα διεύθυνση), Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων.