ΤΑ ΠΟΔΙΑ

Η ιατρική στις ανατολικές χώρες και η απαλή γυμναστική αποδίδουν μεγάλη αξία στα πόδια που αποτελούν, για τους περισσότερους από μας, το πιο ταλαιπωρημένο, λησμονημένο και παραμελημένο μέρος του

κορμιού μας.

Από την καλή τους κατάσταση και από την υγεία τους εξαρτώνται πολλές άλλες λειτουργίες του σώματος μας.

Παρόλο που με την κατάρρευση πολλών ταμπού που μας καταπίεζαν οποιοδήποτε μέρος του ανθρώπινου σώματος αποτελεί πλέον αντικείμενο πιο ελεύθερης και προσεγμένης φροντίδας, τα πόδια παραμένουν λίγο-πολύ άγνωστα, λησμονημένα και περιφρονημένα. Η ξυπολησιά είναι, γενικά, παραδεκτή (παρόλο που η «κομψότητα» απαιτεί ακόμη τα πόδια υποδημένα), αλλά προεξοφλείται ότι τα πόδια είναι σίγουρα «δεύτερης κατηγορίας» και σ' αυτήν οφείλουν να παραμείνουν. Υποτιμημένα και παραμελημένα, εφόσον δεν επιβαρύνονται με αρνητικές εκφράσεις («γράφει με τα πόδια»), εννοείται ότι δεν πρέπει να χτυπούν πολύ στο μάτι, ότι δεν πρέπει να τα πιάνουμε δημόσια και ότι δεν πρέπει ποτέ να απομακρύνονται από τη συνήθη θέση τους, δηλαδή από τη γη. Χαίρουν πολύ μικρής εκτίμησης και είναι τόσο αρνητικά ειδωμένα ώστε ακόμη και σήμερα θεωρείται ελάττωμα για τις γυναίκες να έχουν μεγάλα πόδια, με αποτέλεσμα να τα στριμώχνουν μέσα σε πολύ μικρά παπούτσια. Αλλά και υποκειμενικά είναι συχνά ταλαιπωρημένα: τους δίνεται πολύ λίγη προσοχή και πολύ λίγη φροντίδα, εκτός αν προξενούν στενοχώρια και προβλήματα. Είναι αλήθεια ότι συχνά τα πόδια έχουν ελάχιστα ελκυστική όψη, τραχιά, παραμορφωμένα, συχνά με τρίχες και χωρίς ελαστικότητα, ταλαιπωρημένα από εξογκώματα, κάλους και σκληράδες, ανίκανα, από την ταλαιπωρία, να εκτελέσουν την παραμικρή κίνηση, να κινηθούν ανεπιτήδευτα στο χώμα, όπως θα έπρεπε φυσιολογικά. Η προοδευτική περικοπή των λειτουργιών τους που οφείλεται στη συνεχή υπόδηση τους (συχνά εγκλωβίζονται σε ακατάλληλα παπούτσια) αλλά και το γεγονός ότι είναι αναγκασμένα να περπατούν σε επιφάνειες ολοένα και πιο ομοιόμορφες, συμβάλλουν στο να καταστούν σιγά σιγά ολοένα και περισσότερο ατροφικά. Σε όλα αυτά πρέπει να προσθέσουμε, όπως θα δούμε καλύτερα στη συνέχεια, το γεγονός ότι τα πόδια, τουλάχιστον σύμφωνα με ορισμένες θέσεις της ιατρικής, αποτελούν την αιτία συμφορών που πλήττουν όλο το υπόλοιπο σώμα. Πρέπει, λοιπόν, να γνωρίσουμε καλά όλες τις λειτουργίες που επιτελούν τα πόδια, έτσι ώστε να τα βοηθήσουμε να λειτουργήσουν καλύτερα: Αυτό θα βελτίωνε τη λειτουργικότητα τους αλλά και την όψη τους, ενώ, επιπλέον, θα επηρέαζε ευεργετικά την όλη κατάσταση του ατόμου. Γιατί τα πόδια αποτελούν πράγματι τη βάση του σώματος και της ισορροπίας μας. Από τα πόδια είναι δυνατόν να προέλθει μια αίσθηση βάρους και κούρασης- τα πόδια μπορεί να αποτελούν την αιτία πονοκεφάλων, πόνων στην πλάτη, ή και δυσπεψίας. Αλλά μπορούν, ακόμη, να αποτελούν το κέντρο ακτινοβολίας προς όλο το σώμα με ευεργετικά αποτελέσματα: ενέργεια, χαλάρωση, θαλπωρή, δροσιά. Τα πόδια συνδέονται με τη γη και ο τρόπος που τα ακουμπάμε σ' αυτήν (πάντοτε αυστηρά προσωπικώς) μπορεί να αποκαλύψει πολλά ψυχολογικά χαρακτηριστικά του ατόμου, καθώς και τις συγκρούσεις που βιώνει.

Το ίδιο το λεξιλόγιο συχνά αντικατοπτρίζει, με ορισμένες εκφράσεις που χρησιμοποιούμε, το νόημα και την αξία που μπορεί να αποδίδουμε σ' αυτό το βασικό μέρος του σώματος μας. «Στηλώνω τα πόδια», «σέρνω τα πόδια μου», είναι περιγραφικές φράσεις που κλείνουν κάτι περισσότερο, από τη λεκτική τους σημασία.

Τα πόδια μιλούν για μας

Συγκεντρώνοντας την προσοχή μας στα άκρα μας, προσπαθούμε να κατανοήσουμε τον τρόπο με τον οποίο τα ακουμπάμε στο έδαφος καθώς και το βασικό τους σχήμα.

Η πλατυποδία (μια από τις πιο γνωστές παραμορφώσεις των ποδιών-από ιατρικής πλευράς θα ασχοληθούμε μ' αυτήν πιο κάτω) μπορεί να εξηγηθεί ψυχολογικά. Το πλατύποδο μέλος προσκολλάται, περισσότερο απ' όσο χρειάζεται, στο έδαφος, σαν αντίδραση σε μια υπερβολική και ανεξέλεγκτη τάση για κίνηση. Χαρακτηριστικό ενός χαρακτήρα χωρίς ρίζες, που δυσκολεύεται να σταθεί ακίνητος, να συν-δεθεί με τα πράγματα. Κινείται χωρίς να υπάρχει ακριβής ανάγκη, περισσότερο από νευρικότητα και γλιστράει στον κόσμο χωρίς να δημιουργεί δεσμούς. Το δρακτικό πόδι είναι ένα πόδι πόυ τείνει να «πιάνει» στο έδαφος με σύσπαση των δακτύλων. Με τον καιρό, η σύσπαση αυτή μπορεί να γίνει συνήθεια. Είναι ένα πόδι που συνεχώς αντιστέκεται στην τάση φυγής, τάση λίγο-πολύ συνειδητή, βαθιά και δυνατά ριζωμένη. Αντιδραστικά αναπτύσσεται λογική, αυτοέλεγχος και διάθεση αυτοπροστασίας. Αυτός που βαδίζει με το βάρος στα τακούνια επιδεικνύει υπερβολική αποφασιστικότητα, δίνει την αίσθηση της σταθερότητας που ίσως στερείται. Αρκεί ένα μικρό σκούντημα από εμπρός και η ισορροπία ανατρέπεται. Στην περίπτωση αυτή συγκρούσεις που δεν έχουν επιλυθεί απαιτούν ισχυρό έλεγχο.

Στα νύχια περπατούν οι ονειροπαρμένοι και οι συνεπαρμένοι από τη φαντασία καλλιτέχνες. Αστάθμητοι, έτοιμοι να ακολουθήσουν τις παρορμήσεις της φαντασίας τους, ακουμπούν λιγάκι στη γη και είναι έτοιμοι να απογειωθούν. Συμπαγείς και άνθρωποι εμπιστοσύνης είναι αυτοί που περπατούν βαριά. Η ανάγκη τους να είναι στέρεα ριζωμένοι, να γνωρίζουν επακριβώς το στίγμα τους, τους καθιστά λίγο-πολύ σίγουρους, και λίγο σχολαστικούς.

Βαδίζετε, βαδίζετε, βαδίζετε

Αλλά για να αποδώσουμε στα πόδια μας όλη την προσοχή που τους αξίζει, πρέπει να γνωρίσουμε από πιο κοντά τη λειτουργία τους. Μια σωστή χρήση των ποδιών αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση της υγείας τους, αλλά και το σημείο εκκίνησης μας για την ανακάλυψη της δυνητικής ομορφιάς τους. Τελικά, μπορεί να είναι πράγματι γοητευτικά και εκφραστικά. Η πατούσα του ποδιού διατρέχεται από ένα πυκνό δίκτυο φλεβών και τριχοειδών αγγείων: Κάθε φορά που ακουμπάμε το πόδι ασκείται μια πίεση που βοηθάει την άνοδο του αίματος προς την καρδιά. Ακριβώς σαν μια δευτερεύουσα καρδιά, η πατούσα του ποδιού ανεβάζει σαν αντλία το αίμα και συμβάλλει, κατά τρόπο πολύτιμο, στην κυκλοφορία των κνημών, οι ο-ποίες, εξαιτίας της μακρινής τους απόστασης από την καρδιά, είναι από τα μέρη που υπόκεινται περισσότερο στις διαταραχές μιας δύσκολης κυκλοφορίας. Αυτό εξηγεί και τη βασική διαφορά μεταξύ της ορθοστασίας - που μπορεί να βαρύνει και να κουράσει τις γάμπες — από το βάδισμα - που ίσως κουράζει τους μυς αλλά που αναζωογονεί την κυκλοφορία. Και όποτε είναι δυνατόν, θα πρέπει να κυκλοφορούμε ξυπόλητοι, ακόμη και σε λίγο ανώμαλα επίπεδα: πάνω στη χέρσα γη, αλλά και σε ένα λιβάδι και στο λιθόστρωτο ακόμη. Τα πόδια μας είναι τόσο λίγο συνηθισμένα να δέχονται τις διαφορετικές αισθήσεις που προξενεί το περπάτημα σε άμεση επαφή με τη γη, που πολλοί νομίζουμε πως είναι πολύ οδυνηρό. Σίγουρα οι αιχμηρές πέτρες ή η καυτή άμμος βλάπτουν, αλλά συχνά η αίσθηση οδύνης προέρχεται από την πολύ σπάνια τέτοια χρήση τους.

Εξαιτίας της εξαιρετικής ευαισθησίας τους, τα πόδια μπορούν να αποτελέσουν πηγή ποικίλων κινήτρων και αισθήσεων. Όπως τα χέρια, τα πόδια αποτελούν κι αυτά όργανο εξερεύνησης και γνώσης. Το περπάτημα με γυμνά πόδια επιτρέπει επιπλέον τη χρήση των ποδιών σε όλες τις κινητικές δυνατότητες τους. Τα δάχτυλα,

ελευθερωμένα από το σφίξιμο των παπουτσιών, απλώνονται και διπλώνονται προσαρμοζόμενα στο έδαφος. Να περπατάτε ξυπόλητοι, να τρέχετε, να

πηδάτε: Είναι πράγματα που κάναμε όταν είμαστε παιδιά, αλλά που σταματήσαμε να τα κάνουμε όταν ενηλικιωθήκαμε. Επιπλέον, η κίνηση με γυμνά πόδια μπορεί να αποδειχθεί μια θαυμάσια αποκάλυψη.

Διαλέγετε τα παπούτσια

Αλλά το περπάτημα διατηρεί ολόκληρη την αξία του, ακόμη και όταν πρέπει να χρησιμοποιήσουμε παπούτσια, τα οποία, εκτός από του να είναι άνετα, προστατεύουν και συγκρατούν το πόδι, χωρίς να το περιορίζουν και να το τραυματίζουν. Ένα καλό ζευγάρι παπούτσια είναι φτιαγμένο από φυσικό υλικό (δέρμα, πανί, σχοινί), ενώ η κατασκευή και η φόρμα του θα πρέπει να διεγείρουν την επιθυμία και τη δυνατότητα βαδίσματος, αντί να τις περιορίζουν. Πρέπει να παρέχουν όλη την ελαστικότητα που απαιτεί το πόδι και να μη συμπιέζουν τα δάχτυλα. Ας μην ξεχνάμε ότι οι κάλοι, οι σκληράδες και οι παραμορφώσεις οφείλονται, κατά κύριο λόγο, σε λάθος παπούτσια. Ακόμη και οι μπότες προστατεύουν τις κνήμες από το κρύο, αλλά συχνά συμπιέζουν τους μυς, έτσι που να υπερθερμαίνονται, δυο καταστάσεις αρνητικές για την κυκλοφορία. Αλλά, όσο περισσότερο αποκαταστήσουμε τη ζωή και την κινητικότητα των ποδιών μας, τόσο περισσότερο θα είναι σε θέση να κρίνουν την καταλληλότητα των παπουτσιών. Όταν πρέπει να τα επιλέξουμε, ας σκεφτούμε το πόσο είναι δυνατόν η κακή κατάσταση των άκρων μας να επηρεάσει ακόμη και την ψυχολογική μας κατάσταση αλλά και την αντίληψη των δυνατοτήτων μας. Η πρακτική του φασκιώματος των ποδιών των γυναικών στην Κίνα, η οποία τώρα ευτυχώς έχει εγκαταλειφθεί, συνδεόταν στενά με την αυστηρή σύλληψη της ζωής των γυναικών μέσα στο σπίτι, ή τουλάχιστον με ό,τι ήταν επιτρεπτό σ' αυτές.

Το μαρτύριο που περνούσαν από την παιδική τους ηλικία και το οποίο ελάττωνε το πόδι τους σε σημείο ακρωτηριασμού, με τα δάχτυλα διπλωμένα κάτω από την πατούσα, τις διαμόρφωνε, όπως απαιτούσε η κοινωνία, σε όντα εντελώς ανίκανα να κινηθούν και να διατηρούν κάποια αυτονομία, τα οποία έπρεπε να τα υποβαστάζει κανείς, προκειμένου να επιτύχουν την παραμικρή μετατόπιση, ή να τα μεταφέρει κατευθείαν από το σπίτι με άμαξα, τις ελάχιστες φορές που έβγαιναν έξω. Αλλά, χωρίς να πάμε πολύ μακριά, τα πολύ ψιλόλιγνα τακούνια και οι εξαιρετικά στενές μύτες, παρόλο που οι γυναίκες μπορούν να εκτελέσουν θαύματα ισορροπίας, συνδέονται άμεσα με μιαν αντίληψη - ακόμη - παθητικότητας της γυναίκας μέσα στην κοινωνία. Χρειάζεται, λοιπόν, πολλή προσοχή στην επιλογή των υποδημάτων, χωρίς αυτό να σημαίνει πως θα θυσιάσουμε την αισθητική. Και όταν είναι δυνατόν, μέσα στο σπίτι, ή σε περίπτωση ορθοστασίας, ενδείκνυνται τα σανδάλια και τα τσόκαρα με τους ανατομικούς πάτους.

Λίγη γυμναστική ακόμη και για τα πόδια

Η γυμναστική στα πόδια είναι ευχάριστη και δεν προκαλεί μεγάλη κούραση. Είναι χρήσιμη για την αποκατάσταση της κινητικότητας και ελαστικότητας στα σκληρυμένα πόδια ή σε αυτά που ειναι πολύ ταλαιπωρημένα, ενώ βοηθάει και στη βελτίωση της όψης τους. Ειδικότερα η άρθρωση του αστραγάλου μπορεί να γίνει κινητικότερη και πιο δυνατή και, με υπομονή και επιμονή, είναι δυνατόν να επιτευχθεί ακόμη και η εκλέπτυνση του. Αρχίστε το πρωί, πριν σηκωθείτε από το κρεβάτι: Ανάσκελα, διπλώστε τη μία κνήμη, φέρνοντας το γόνατο στο στήθος, και κρατήστε, «αγκαλιάζοντας» το μηρό. Στη θέση αυτή εκτελέστε τις ακόλουθες κινήσεις: Κάμψτε και τεντώστε το πόδι. Στρίψτε τη μύτη προς τα έξω και προς τα μέσα. Γυρίστε εντελώς το πόδι, πρώτα στη μια κατεύθυνση και έπειτα στην άλλη. Οι κινήσεις πρέπει να φθάνουν ως το σημείο της μεγαλύτερης έντασης, αργά, ενώ συγχρόνως αναπνέετε κανονικά. Επαναλάβετε με την άλλη κνήμη. Εάν το προτιμάτε, κάνετε τις ασκήσεις, με τον κορμό ελαφρά ανασηκωμένο και τις κνήμες ανοιχτές, υποβασταζόμενες στους αγκώνες. Ξαπλωμένοι κατά γης ή στο κρεβάτι, εφόσον αυτό βρίσκεται κοντά σε τοίχο. Ανάσκελα, με τα πόδια ακουμπισμένα στον τοίχο, «βαδίζετε» πάνω στον τοίχο, χωρίς να ξεκολλήσετε τα πόδια, σέρνοντας τα μόνο με την κίνηση των δακτύλων, μπροστά και πίσω. Στο πόδι, τραβηγμένοι ίσια, ανεβείτε στα νύχια, έχοντας το άλλο πόδι ακουμπισμένο κατά γης. Χαμηλώνοντας το ένα πόδι, ανεβάστε το άλλο. Συσπειρωμένοι κατά γης, ακουμπάτε μόνο στις μύτες των ποδιών. Μετατοπίστε αργά το βάρος επάνω σε όλο το πόδι, ακουμπώντας τη φτέρνα στο πάτωμα, εφόσον μπορείτε. Μετά, ξανανεβείτε στις μύτες.

Γονατιστοί με τα γόνατα ενωμένα και με τις μύτες των ποδιών στραμμένες προς τα μέσα, έτσι ώστε η ράχη να ακουμπάει στο έδαφος. Η πλάτη ίσια. Προσπαθήστε να ανασηκώσετε τα γόνατα, έτσι ώστε το βάρος να περάσει στα δάχτυλα των ποδιών. Για μεγαλύτερη άνεση, βάλτε κάτω από τις κνήμες ένα ελαφρύ μαξιλάρι.

Μασάζ, αυτομασάζ και ποδόλουτρα

Το άγγιγμα το ποδιών είναι μια χειρονομία που έχει βαθιά επιρροή στο άτομο και γεννά την αίσθηση της ηρεμίας και της χαλάρωσης. Για το λόγο αυτόν η πρακτική του μασάζ μπορεί να είναι ένα, προσιτό σε όλους, μέσο για το τέντωμα του κορμιού και για την ανακούφιση των ξεθεωμένων κνημών. Το μασάζ επίσης λειτουργεί σημαντικά σαν ένας τρόπος να έρθουμε σε επαφή με αυτό το ταλαίπωρο μέρος του σώματος μας, προκαλώντας την κινητικότητα του.

Το μασάζ στα πόδια είναι δυνατό να μας το κάνει μια φίλη ή γνωστή που θα δεχθεί με ευχαρίστηση να μας εξυπηρετήσει. Όπως σε όλα τα μασάζ, είναι βασικό να υπάρχει αμοιβαία διάθεση και οικειότητα. Ένα μασάζ που γίνεται ανόρεκτα και απρόσεκτα μπορεί να μας εκνευρίσει, αντί να μας ηρεμήσει.

Τοποθετηθείτε άνετα: τα δύο άτομα κάθονται αντικριστά ή αυτό που θα υποστεί το μασάζ ξαπλώνει, και η μασέζ είναι καθιστή, έχοντας τοποθετήσει το πόδι στο οποίο θα κάνει μαλάξεις πάνω στα γόνατα της. Έρχεται σε επαφή με το πόδι πιάνοντας το, τρίβοντας το, ζυμώνοντας το. Συνεχίζει να του κάνει μασάζ με τον αντίχειρα ή με τα άλλα δάχτυλα (με κοντά κομμένα τα νύχια) και εκτελώντας μια κυκλική κίνηση αργή και σε βάθος. Για την πατούσα του ποδιού είναι δυνατό να χρησιμοποιηθεί το χέρι κλεισμένο σε γροθιά, με κυκλικές κινήσεις και με τρίψιμο. Μετά εκτελούνται χειρισμοί που έχουν ως σκοπό τους την κινητοποίηση των αρθρώσεων: μάζεμα, τέντωμα, στροφή όλου του ποδιού, ή μεμονωμένα των δαχτύλων. Μασάζ μπορείτε να κάνετε και μόνοι σας, αν καταφέρνετε να πάρετε άνετα το πόδι, με το χέρι σας. Αν τα καταφέρετε, η στάση του «λωτού» με τις σταυρωμένες κνήμες είναι ό,τι καλύτερο για το αυτομασάζ. Απλό αυτομασάζ μπορείτε να κάνετε ενώ είσαστε καθισμένες στο τραπέζι, χρησιμοποιώντας μια μπάλα του τένις, ένα μπουκάλι, ένα ραβδί: κυλίατε το κάτω από τα πόδια και θα νιώσετε ένα ευχάριστο ερέθισμα, χαλαρωτικό αλλά και αναζωογονητικό της κυκλοφορίας. Μπορείτε ακόμη να έχετε στο σπίτι και ένα μικρό κουβά με άμμο, που θα την αδειάζετε και θα «κάνετε βόλτες» επάνω της, πραγματοποιώντας έτσι ένα ευχάριστο αυτομασάζ.

Τελικά, τα ποδόλουτρα. Δε χρειάζεται να πείσουμε κανέναν για την ευχαρίστηση που δίνουν και για τα ευεργετικά χαλαρωτικά και ξεκούραστα αποτελέσματα τους.

Στο εμπόριο κυκλοφορούν ποικίλα προϊόντα για ποδόλουτρα: άλατα και αφρόλουτρα που φρεσκάρουν τα πόδια, τα τονώνουν και δρουν ως αποσμητικά. Μπορείτε και μόνοι σας να ετοιμάσετε το πιο ανανεωτικό ποδόλουτρο των πρησμένων και κουρασμένων ποδιών σας, βράζοντας lOOgr. φύλλων καρυδιάς σε 3-4 λίτρα νερού.

Θεραπεία με τα πόδια;

Σύμφωνα με ορισμένους καθοδηγητές θεραπευτές, το μασάζ των ποδιών, που εκτελείται σε ορισμένες περιοχές, μπορεί να έχει προληπτική αξία αλλά και θεραπευτική, όχι μόνο σε σχέση με την υγεία των ποδιών και κνημών, αλλά και σε σχέση με την υγεία όλων των οργάνων του σώματος. Η ιατρική αυτή βασίζει τις αρχές της στην ανακλαστικότητα, η οποία θεωρεί ότι στα χέρια και στα πόδια υπάρχουν περιοχές συνδεδεμένες ανακλαστικά με άλλα εσωτερικά όργανα. Ειδικότερα τα πόδια, είναι μια από τις πιο ευαίσθητες ζώνες, και για το λόγο αυτό το μασάζ εκεί είναι πιο αποτελεσματικό.

Με την τεχνική αυτή, ασκώντας σε ορισμένα σημεία πίεση, μπορούμε να επιτύχουμε τον ερεθισμό του αντίστοιχου οργάνου. Η υπόθεση αυτή βασίζεται, όπως εξάλλου και όλες οι θεραπείες που χρησιμοποιούν τα σημεία πίεσης (βελονισμός, σιατσού κ.λπ.), στην αρχή ότι στο ανθρώπινο σώμα υπάρχουν ρεύματα ανάμεσα στα σημεία αντανάκλασης και στα διάφορα όργανα του σώματος. Το ερέθισμα μειώνει την ένταση και διευκολύνει την εισροή του αίματος στην περιοχή που μας ενδιαφέρει. Πρόκειται, λοιπόν, για τεχνικές φυσικής θεραπείας, που ερεθίζουν τις λανθάνουσες θεραπευτικές ενέργειες του ίδιου του σώματος μας.

Σύμφωνα με την ανακλαστικότητα, η πατούσα του ποδιού αποτελεί έναν αληθινό και σωστό χάρτη του ανθρώπινου σώματος: το άνω μέρος του σώματος (κεφάλι, ώμοι) αντιστοιχεί στα δάχτυλα και στο μπροστινό μέρος του ποδιού και πάει λέγοντας, ώσπου να κατεβούμε στα όργανα αναπαραγωγής που είναι τοποθετημένα στη φτέρνα.

Πάντως, η ακριβής τοποθέτηση των ση-μείων πίεσης πρέπει να γίνει σε ειδικά διαρρυθμισμένο χάρτη, όπως σ' αυτόν που βρίσκεται στο εγχειρίδιο της Κλάρα Μπιάνκα Ερέντε «Μασάζ κατά ζώνες» (εκδόσεις Studio redazionale), όπου υπάρχουν επίσης και πρακτικά υπομνήματα για την έναρξη αυτής της θεραπείας. Το μασάζ κατά ζώνες επιτελεί ακόμη και διαγνωστική λειτουργία: μια επώδυνη πίεση φανερώνει κακή κατάσταση του οργάνου ή του μέρους που αντιστοιχεί.

Οι διαταραχές του ποδιού Η πλατυποδία

Μεταξύ των μη εγγενών διαταραχών του ποδιού, είναι η πιο κοινή. Μπορεί να εμφανιστεί κύρια κατά την εφηβεία, όταν οι σύνδεσμοι του ποδιού προσωρινά δε συμβαδίζουν με τη γρήγορη ανάπτυξη που παρατηρείται κατά την περίοδο αυτή, προκαλώντας υποχώρηση της αψίδας του ποδιού. Η ίδια υποχώρηση της αψίδας της πατούσας μπορεί να οφείλεται σε υπερκόπωση (για παράδειγμα οι περιπτώσεις πλατυποδίας που οφείλονται στα επαγγέλματα που απαιτούν πολύ ορθοστασία). Ας δούμε καλύτερα τι ακριβώς συμβαίνει. Φυσιολογικά, το πόδι δεν ακουμπάει στο έδαφος με όλη την πατούσα του, αλλά μόνο με τρεις ζώνες: με τη φτέρνα, με τη βάση του μεγάλου δακτύλου και με τη βάση των τελευταίων δύο δακτύλων. Ανάμεσα σ' αυτά τα τρία σημεία, υπάρχουν τρεις αψίδες που συνδέονται με συνδέσμους και με μυς.

Μιλάμε για πλατυποδία όταν η εσωτερική κατά μήκος αψίδα υποχωρεί, αυτή δηλαδή που βρίσκεται ανάμεσα στη φτέρνα και στο πρώτο δάχτυλο. Το αποτύπωμα του ποδιού είναι χαρακτηριστικό αυτής της παραμόρφωσης. Η πλατυποδία συνοδεύεται γενικά, και από μια ιδέα βλαισοποδίας, δηλαδή η μύτη του ποδιού στρέφεται προς τα μέσα. Κατ' αρχήν, η αρρώστια δεν είναι επώδυνη: κουραζόμαστε μονάχα πιο εύκολα, όταν είμαστε όρθιοι ή όταν περπατάμε. Αλλά αργότερα, μπορεί να έχει επώδυνες εκδηλώσεις και να εμφανίσει μια τραχύτητα στα πόδια. Θεραπεύεται με διορθωτικά υποδήματα με υποστηρικτικούς πάτους που φτιάχνονται επί μέτρω, και με ειδικές γυμναστικές ασκήσεις υπό την επίβλέψη ειδικευμένου προσωπικού. Παρατηρούμε ότι η παιδική πλατυποδία, αντίθετα, είναι μάλλον σπάνιο φαινόμενο. Και είναι ακόμη πιο σπάνιο καθώς η χρήση παπουτσιών με υποστηρικτικό πάτο δεν αφήνει περιθώρια για μεγάλες παραμορφώσεις. Γιατί στην πραγματικότητα, τα πόδια των παιδιών έχουν πιο λιπαρούς ιστούς από τα πόδια των ενηλίκων και για το λόγο αυτόν μπορούμε να πλανηθούμε. Ας αφήσουμε τα παιδιά να περπατήσουν και να τρέξουν, ακόμη και ξυπόλητα, όπου είναι δυνατόν, και τα πόδια τους θα μεγαλώσουν, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, κατά τρόπο υγιή.

Κάλοι, σκληρύνσεις, δάχτυλα παραμορφωμένα και άλλες ανωμαλίες

Προκαταλαμβάνουμε ότι στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων οι βλάβες αυτές αποτελούν συνέπεια των μη σωστών υποδημάτων.

Δεν είναι τυχαίο ότι πλήττουν κυρίως τις γυναίκες κάποιας ηλικίας, οι οποίες για πολλά χρόνια της ζωής τους φορούσαν, ακολουθώντας τη μόδα και μια παιδεία που απαιτεί να έχουν οι γυναίκες μικρά πόδια, παπούτσια με πάτους πολύ στενούς ή, ακόμη, και ένα νούμερο μικρότερα. Επίσης τα ψηλά τακούνια, που σπρώχνουν το πόδι μπροστά, μας συνηθίζουν να κρατάμε τα δάχτυλα διπλωμένα. Έτσι, προκαλούνται στο πόδι διάφορες παραμορφώσεις που αποτελούν απάντηση στην κακομεταχείριση αυτή. Είναι λοιπόν σαφές ότι αναπόσπαστο τμήμα της θεραπείας αυτών των διαταραχών θα περιλαμβάνει μια σοβαρή εξέταση των παπουτσιών. Οι κάλοι αποτελούν συσσώρευση του στρώματος κεράτινης της επιδερμίδας που οφείλεται στην υπερβολική πίεση που ασκείται από τα υποδήματα. Βρίσκονται κύρια στην προεξοχή των αρθρώσεων των φαλαγγών και καμιά φορά στην πατούσα του ποδιού. Στο κέντρο του στρώματος κεράτινης υπάρχει ένα είδος κώνου που βυθίζεται μέσα στο δέρμα: πρόκειται για τη λεγόμενη «ρίζα», το πιο οδυνηρό σημείο. Ο κάλος πρέπει να βγει. Στο εμπόριο κυκλοφορούν τσιρότα και άλλα σκευάσματα για το σκοπό αυτόν, αλλά και για την προστασία του επώδυνου σημείου. Εάν δε θεραπευθούν και εφόσον ερεθιστούν είναι δυνατό να μολυνθούν. Το μάτι της πέρδικας είναι ένα είδος κάλου που εμφανίζεται ανάμεσα στα δάχτυλα και μαλακώνει από τον ιδρώτα. Πρέπει να αφαιρείται όπως και οι κάλοι, ενώ το ευαίσθητο σημείο τους πρέπει να προστατεύεται.

Επίσης οι σκληρύνσεις αποτελούν συσσώρευση επιδερμίδας που σχηματίζουν προ-εξέχουσες πλάκες, χρώματος κιτρινωπού. Εξουδετερώνονται εύκολα με προϊόντα που κυκλοφορούν στο εμπόριο ή απλά με τη συνεχή χρήση ελαφρόπετρας. Το βλαισοειδές πρώτο δάχτυλο, δηλαδή αυτό που στρέφεται προς τα άλλα, τα σφυρήλατα δάχτυλα ή τα εφιππεύοντα είναι δυνατό να προστατευθούν και να διορθωθούν με κατάλληλα σκευάσματα ή προϊόντα που επιτίθενται σε αυτά, μετά από αλλαγή παπουτσιών, τα οποία και είναι υπεύθυνα για τέτοιες παραμορφώσεις. Η φουσκάλα είναι μια θήκη γεμάτη ορό, που δημιουργείται στην άρθρωση του πρώτου δαχτύλου. Οφείλεται στην υπερβολική πίεση των παπουτσιών. Κάνετε μασάζ και κινητοποιήστε την άρθρωση. Εάν είναι πολύ μεγάλη και κουραστική, προχωρήστε σε χειρουργική επέμβαση. Ακόμη και τα νύχια είναι δυνατό να επηρεασθούν δυσάρεστα. Αν κοπούν πολύ στα πλάγια, κυρίως των πρώτων δακτύλων, μπορεί να βγει ένα νύχι που να μπει μέσα στο κρέας, και να είναι πολύ επώδυνο. Εάν το πρόβλημα έχει προχωρήσει πολύ ή έχει μολυνθεί το νύχι πρέπει να απευθυνθείτε σε έναν ειδικό για την περιποίηση των ποδιών.

Τα νύχια των πρώτων δακτύλων μπορούν ακόμη να έχουν μια υπερτροφική ανάπτυξη που να τα μεταμορφώνει σε ένα είδος αρπακτικού: πρόκειται για την ονυχογρύπωση. Το νύχι πρέπει να κοπεί και η ανάπτυξη του εμποδίζεται από κατάλληλες κρέμες.

Στο εμπόριο, κυκλοφορούν ήδη πολλά προϊόντα ειδικά για όλες αυτές τις μικρές, αλλά αρκετά δυσάρεστες, παραμορφώσεις των ποδιών. Αλλά και η επίσκεψη σε έναν ειδικό για την περιποίηση των ποδιών, δεν πρέπει να θεωρείται ως πολυτέλεια.

Υπερβολική εφίδρωση και μυκητίαση

Η υπερβολική εφίδρωση ή υπερ-εφίδρωση είναι μια ανωμαλία πολύ διαδεδομένη, αν και τις περισσότερες φορές οφείλεται απλά σε κάλτσες ή σε υποδήματα που δεν επιτρέπουν στο πόδι να αναπνεύσει. Για τη διαταραχή αυτή είναι σημαντικό, αφού εξαφανίσουμε την αιτία που την προκάλεσε, να σταματήσουμε να φοράμε κάλτσες και παπούτσια, να μένουμε ξυπόλητοι και να χρησιμοποιούμε πλύσεις και πούδρες που βοηθούν την αναπνοή και έχουν στεγνωτική και αποσμητική ενέργεια. Η υπερ-εφίδρωση και η σχετική άσχημη μυρωδιά που προέρχεται από το βρέξιμο από τον ιδρώτα μπορούν να οφείλονται και σε μυκητίαση, δηλ. σε μόλυνση από μύκητες. Μια από τις πιο διαδεδομένες μυκητιάσεις, η λεγόμενη «αθλητική», εμφανίζεται ανάμεσα στα δάχτυλα: η επιδερμίδα μοιάζει λευκή, μουσκεμένη και μπορεί να προκληθεί φαγούρα. Εάν έχουμε μυκητίαση εν ενεργεία, ή αν αυτή ενεργοποιείται κατά περιόδους, μπορούμε να τη θεραπεύσουμε με αντιμυκητιασικές κρέμες ή πούδρες, να κρατάμε τα πόδια όσο το δυνατόν πιο στεγνά, αλλά και να προσέχουμε τι κάλτσες και τι παπούτσια φοράμε. Πρέπει να θυμόμαστε τι οι πισίνες και τα δημόσια λουτρά είναι τα μέρη όπου, πολύ εύκολα, μπορούμε να κολλήσουμε μύκητες, καθώς ευημερούν σε ζεστό και υγρό περιβάλλον. Για το λόγο αυτόν είναι πιο σωστό να χρησιμοποιούμε σαγιονάρες ή τσόκαρα.

Άλλη γνωστή μάστιγα σε όσους συχνάζουν σε πισίνες είναι οι κρεατοελιές που εμφανίζονται στις πατούσες των ποδιών. Μπορεί να είναι εξαιρετικά επώδυνες και τείνουν να πολλαπλασιάζονται. Προέρχονται από ιό και είναι μεταδοτικές. Γι' αυτό ας μην τις υποτιμούμε: μπορούν να εξαφανιστούν οριστικά με διαθερμοπηξία ή με κρυοθεραπεία με υγρό άζωτο.