ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

English French German Spain Italian Dutch Russian Portuguese Japanese Korean Arabic Chinese Simplified

Τετάρτη 2 Φεβρουαρίου 2011

ΤΟ ΠΡΟΣΩΠΟ


Το να φροντίζουμε καθημερινά το δέρμα μας σημαίνει, ακόμη, ότι μαθαίνουμε τον εαυτό μας και ανακαλύπτουμε την προσωπικότητα μας. Τι συμβαίνει μέσα στο σώμα μας; Ποιες είναι οι τροφές που μας κάνουν κακό; Ποια γεγονότα αναστατώνουν την ψυχή μας, έτσι ώστε να αφήνουν ίχνη στο πρόσωπο μας;

Το πρόσωπο, το μέρος του σώματος μας που φαίνεται περισσότερο και μέσα από το οποίο αναγνωρίζουμε εμείς οι ίδιοι τον εαυτό μας αλλά και αναγνωριζόμαστε από τους άλλους, είναι ο «τόπος» της ταυτότητας μας και ο καθρέφτης των συναισθημάτων μας, είναι το πιο άμεσο όργανο που διαθέτουμε για να επικοινωνούμε με τους άλλους. Ακριβώς επειδή είναι το κύριο χαρακτηριστικό μας, που μας διαφοροποιεί από τους άλλους και μας επιτρέπει να εκφράζουμε και να κάνουμε εμφανή τα συναισθήματα μας, μπορούμε να το χαρακτηρίσουμε ως το πιο δηλωτικό και ση-μαντικό μέρος του σώματος μας. Η ομορφιά του προσώπου πρέπει να ερευνηθεί, πέρα από τα χαρακτηριστικά του, στην εξυπνάδα και στα αισθήματα που αφήνει να διαφανούν. Γι' αυτόν το λόγο ένα αγγελικό πρόσωπο μπορεί να είναι δίχως σημασία ενώ ένα πρόσωπο ακανόνιστο και δύσκολο μπορεί να παρουσιάζεται ωραίο γιατί αφήνει να διαφανεί μία ιδιαίτερη προσωπικότητα. Είναι γνωστό, εξάλλου, σε όλους ότι ορισμένα γεγονότα της ζωής κάνουν πιο όμορφο ή πιο άσχημο ένα άτομο, αφήνοντας παρ' όλα αυτά ίδια τα χαρακτηριστικά του προσώπου του. Το να έχεις ένα όμορφο πρόσωπο δεν είναι μόνο ένα χάρισμα, μα πιο συχνά μια αρετή που έχει κατακτηθεί ύστερα από πολύχρονη και κοπιώδη προσπάθεια.
Ένα πρόσωπο-ταυτότητα
Κυρίως σε μία ορισμένη ηλικία δεν επιτρέπεται να έχουμε ένα τυχαίο πρόσωπο: μία γυναίκα, π.χ., 40 ετών, πρέπει να έχει ένα πρόσωπο που σαν ταυτότητα να αναδεικνύει τη συναίσθηση των χαρισμάτων και των μειονεκτημάτων, δηλαδή την ισορροπημένη γνώση και παραδοχή του εαυτού που κάνει την ώριμη γυναίκα υπερβολικά θελκτική και γοητευτική. Σ' αυτή την ηλικία δεν πρέπει να ξεχνάμε τη ρήση του Πικάσσο, που έλεγε «το να κρύβεις τα μειονεκτήματα σου είναι γελοίο, συμφέρει να τα τονίζεις και έτσι διαμέσου αυτών να ξεχωρίζεις», από το να συνεχίζουμε να
τρέχουμε πίσω από μία εικόνα που δε θα είναι ποτέ δική μας: στα 40 χρόνια δεν επιτρέπεται να έχουμε συμπλέγματα. Ή αποδεχόμαστε τον εαυτό μας ή είναι η στιγμή να αποφασίσουμε μία δραστική λύση: Η αισθητική χειρουργική προσφέρει σήμερα εξαιρετικές ευκαιρίες. Η αποδοχή των μειονεκτημάτων μας δε σημαίνει ότι πρέπει να είμαστε αφρόντιστοι και ατημέλητοι: η μύτη, οποιαδήποτε και αν είναι, δεν πρέπει να έχει ίχνη μαύρων στιγμάτων, τα μάτια, αν και δίχως νόημα, πρέπει να είναι καθαρά, ξεκούραστα και μακιγιαρισμένα με φροντίδα, τα χείλη, ωραία ή άσχημα, πρέπει να προστατεύονται από σκασίματα, τα μαλλιά καθαρά και ελεύθερα από την πυτιρίδα. Ένα δέρμα καθαρό, υγιές, διάφανο είναι ο πρώτος κανόνας για να είναι κάποιος ωραίος.
Αποφεύγοντας τις υπερβολές
Μιλήσαμε για κανόνες ομορφιάς, αλλά πριν αναφερθούμε στις λεπτομέρειες πρέπει να πούμε ότι οποιαδήποτε μορφή υπερβολής αντανακλά αρνητικά στο πρόσωπο, που είναι ο δίχως οίκτο καθρέπτης της υγείας. Το κάπνισμα, το ποτό και το πολύ φαγητό καταστρέφουν το σώμα, πλήττοντας κυρίως τα όργανα της ανταλλαγής: τους πνεύμονες, το συκώτι, τα νεφρά. Οι δυσλειτουργίες τους εκδηλώνονται στο πρόσωπο με σημάδια χαρακτηριστικά και εμφανή, όπως: πρώιμη ρυτίδωση του δέρματος που παρουσιάζεται ασφυκτιώσα, χαλαρωμένη και κιτρινωπή, σακούλες και πρήξιμο στα μάτια που δίνουν μια ασθενική όψη. Επίσης μία πολύ έντονη ζωή, με λίγες ώρες ξεκούρασης, και ύπνου και πρόχειρα και ακατάστατα γεύματα, προκαλεί πρώιμη γήρανση. Είναι αλήθεια ότι σήμερα κανείς δεν έχει πολύ χρόνο ν' αφιερώσει στον εαυτό του, αλλά αρκεί να μάθουμε μια καλή τεχνική ξεκούρασης, να διαλέγουμε τροφές λιγότερο βλαβερές, να τρώμε με ηρεμία, να προτιμούμε ένα χυμό από φρέσκα φρούτα από ένα εμφιαλωμένο αναψυκτικό, να θυμόμαστε να καθαρίζουμε και να διατρέφουμε το δέρμα του προσώπου όλες τις ημέρες, για να αποφύγουμε στο μέλλον να πληρώσουμε ένα λογαριασμό πολύ ακριβό, τον οποίο το σώμα μας αργά ή γρήγορα θα απαιτήσει.
Υπενθυμίζουμε ότι πρέπει να είμαστε οι πρώτοι που θα φροντίζουμε και θα αγαπούμε τους εαυτούς μας, έτσι ώστε και οι άλλοι να μας βρίσκουν αγαπητούς. Αυτό, εάν ακολουθηθούν ορισμένοι βασικοί κανόνες, δεν είναι εξαιρετικά δύσκολο.
Φροντίζοντας το σώμα
Το κύριο στοιχείο που καθορίζει την ομορφιά και τη νεότητα του προσώπου είναι το δέρμα. Μία καλή κατάσταση υγείας είναι ένας απαραίτητος παράγοντας για να έχουμε μια όμορφη επιδερμίδα, αλλά δεν είναι αρκετός.
Το δέρμα χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή και μια σειρά από περιποιήσεις, οι οποίες πρέπει να ακολουθούνται με ακρίβεια και κυρίως με συνέπεια.
Δε θα εξετάσουμε εδώ τις παθολογικές καταστάσεις, αλλά μόνο τα κυριότερα προβλήματα της υγιεινής και αισθητικής που φυσικά θέτουν την περιποίηση και τη διατήρηση μιας υγιούς επιδερμίδας στην πρώτη σειρά.
Οι πρώτες και κύριες φροντίδες μιας τέτοιας περιποίησης είναι η καθαριότητα, η προστασία και η διατροφή που πραγματοποιούνται με τη χρήση των καλλυντικών. Σε αυτό το σημείο χρειάζεται να τονίσουμε μερικά πράγματα. Τα καλλυντικά δεν έχουν θαυματουργό δράση. Η επαφή τους με την επιδερμίδα πρέπει να είναι περιορισμένη και κυρίως δεν πρέπει να περιέχουν φαρμακευτικές ουσίες. Πρέπει, λοιπόν, να είμαστε δύσπιστοι σε όλες αυτές τις κρέμες που υπόσχονται να εξαφανίσουν πορείες που έχουν ήδη δρομολογηθεί και να προτιμούμε αυτές που εγγυώνται την πρόληψη τους. Μόνο έτσι η χρήση τους μπορεί να είναι θετική. Ένα καλό καλλυντικό πρέπει να περιέχει κατάλληλα προϊόντα, των οποίων η χημική σύνθεση να είναι όμοια με εκείνη του δέρματος. Πιο συγκεκριμένα είναι καλό να διαλέγουμε καλλυντικά που έχουν για βάση τους φυτικά έλαια, να εγκαταλείπουμε εκείνα που έχουν ως βάση τα μεταλλικά έλαια και να ελέγχουμε η οξύτητα τους (ρΗ) να είναι ίδια με εκείνη του δέρματος. Σε ότι αφορά τα υποαλλεργικά καλλυντικά, πρέπει να θυμόμαστε ότι η αλλεργία είναι ένα γεγονός υποκειμενικό, που διαφέρει από άτομο σε άτομο, και γι’ αυτό είναι παράλογο να μιλάμε για προϊόντα μη αλλεργικά, χωρίς να μπορούμε να εγγυηθούμε για την τοξικότητα τους. Για τα καλλυντικά που φτιάχνονται στο σπίτι (κρέμες, γαλακτώματα και μάσκες), για τα οποία υπάρχουν πολλές συνταγές, χρειάζεται να πούμε ότι αν και αυτών οι ευεργητικές ουσίες (αγγούρι, καλεντούλα) είναι παρούσες σε ποσοστά μεγαλύτερα σε σχέση με τα τυποποιημένα προϊόντα, είναι επίσης αλήθεια ότι, από τη στιγμή που τους λείπουν οι ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ, η διεισδυτικότητα τους είναι μικρότερη.

Το δέρμα και η διαδικασία του μετασχηματισμού
Το δέρμα αποτελείται από 3 αλληλοκαλυπτόμενα «υφάσματα» (στοιβάδες): την επιδερμίδα, το πιο εξωτερικό «ύφασμα», με λειτουργία κυρίως προστατευτική, το αμέσως από κάτω δέρμα, έδρα των τριχοειδών αγγείων και των σμηγματογόνων και εφιδρωτικών αδένων, και, τέλος, το υπόδερμα, επίπεδο λιπαρής κυρίως φύσης. Εδώ θ' ασχοληθούμε με την επιδερμίδα, το επιθηλιακό «ύφασμα», που έρχεται σε άμεση επαφή με το εξωτερικό περιβάλλον. Η επιδερμίδα αποτελείται από διάφορα στρώματα κυττάρων τα οποία υπόκεινται σε μία συνεχή διαδικασία μετατροπής. Αυτά γεννιούνται στο επίπεδο του δέρματος, είναι πλούσια σε νερό (20%) και αποτελούν ένα συμπαγές στρώμα. Όσο πλησιάζουμε στην επιφάνεια, η υγρασία του «υφάσματος», λόγω της φύσης της, ελαττώνεται και τα κύτταρα υποβαθμίζονται έως ότου, ήδη νεκρά, δημιουργήσουν τα κυτταροειδή πετάλια, τα οποία σιγά σιγά απολεπίζονται από την επιδερμική επιφάνεια, ενώ στο επίπεδο του δέρματος αρχίζει μία καινούρια παραγωγή νέων κυττάρων.
Ο μετασχηματισμός των κυττάρων, ένας κύκλος ο οποίος γίνεται σε 2 ή 3 εβδομάδες και δεν έχει μόνο τη λειτουργία της εναλλαγής, απελευθερώνει μία χημική διαδικασία, που καταλήγει στο σχηματισμό μιας πρωτεΐνης, της κεράτινης, που αποτελεί και το τελευταίο κερατοειδές στρώμα της επιδερμίδας. Από την αποσύνθεση των κυττάρων - μόνο στην κεράτινη - γεννιέται ένα σύνολο υδατικών ουσιών που ονομάζονται NMF (Natural Moisturizing Factors), οι οποίοι και βοηθούν στο να συντηρηθεί στο κερατοειδές στρώμα το σωστό ποσοστό υγρασίας, που επιτρέπει να διατηρηθεί ελαστική και εύκαμπτη η επιφάνεια της επιδερμίδας. Από τη στιγμή που ο φυσικός υδατικός παράγοντας παράγεται φυσιολογικά και η διαδικασία της γέννησης, της ζωής, του θανάτου και της παρεπόμενης πτώσης των κυττάρων γίνεται κανονικά, το δέρμα διατηρείται νεανικό και δίχως ρυτίδες. Όμως, με το πέρασμα των χρόνων, το δέρμα παράγει ένα μικρότερο αριθμό νέων κυττάρων και τα ήδη νεκρά, εξαιτίας της έλλειψης νέου πρωτεϊνικού υλικού που να τα αντικαθιστά, αντί να πέσουν, σταθεροποιούνται στην επιφάνεια και «τσιμεντοποιούνται». Επίσης, η παραγωγή του φυσικού υδατικού παράγοντα ελαττώνεται και γι' αυτό το εξωτερικό στρώμα της επιδερμίδας αλλάζει αξιοσημείωτα τόσο ποιοτικά όσο και αισθητικά, δείχνοντας με καθαρό τρόπο τα σημεία μιας διαδικασίας γήρανσης. Αυτή η διαδικασία είναι αμετάκλητη: Μπορεί όμως να προληφθεί και να καθυστερήσει όσο το δυνατόν πιο πολύ με μία σωστή υγιεινή του δέρματος.
Οι τύποι του δέρματος
Υπάρχουν διάφοροι τύποι δέρματος και για να περιποιηθούμε σωστά το δικό μας χρειάζεται να κάνουμε την κατάλληλη διάγνωση. Αυτή δεν είναι καθόλου εύκολη, αλλά παρ' όλα αυτά μπορούν να προταθούν κανόνες που ισχύουν γενικά. Πρέπει όμως να γνωρίζουμε ότι για μία σωστή εξέταση, το δέρμα πρέπει να είναι καθαρό και ντεμακιγιαρισμένο 3 τουλάχιστον ώρες. Συνήθως το δέρμα διαχωρίζεται σε 4 τύπους: λιπαρό, ξηρό, μεικτό, υπερευαίσθητο.
Το λιπαρό δέρμα είναι εύκολα διαγνώσιμο εξαιτίας της λιπαρής και διαυγούς όψης, των διεσταλμένων πόρων, των μπιμπικιών και των μαύρων στιγμάτων. Η επαναφορά στο φυσιολογικό αυτού του τύπου του δέρματος είναι αρκετά δύσκολη γιατί κύρια αιτία της λιπαρότητάς του είναι η δυσλειτουργία των σμηγματογόνων, η οποία και οφείλεται σε εξωτερικούς παράγοντες.
Το ξηρό δέρμα εμφανίζεται τεντωμένο και μαλακό, εύκολο στα σκασίματα και τις κοκκινίλες, σκοτεινό και ευπαθές. Η ξηρότητα του οφείλεται στη μη επαρκή έκκριση σμήγματος ή και στην έλλειψη νερού.
Συνήθως το δέρμα δεν είναι αυστηρώς λιπαρό ή ξηρό, αλλά περισσότερο συχνά μεικτό με λιπαρά μέρη: μέτωπο, μύτη, πιγούνι και με μέρη ξηρά: περίμετρος των ματιών, μάγουλα, περίμετρος του προσώπου.
Το δέρμα, το θεωρούμενο υπερευαίσθητο, έχει όψη μαλακή, ξηρή και συνήθως κόκκινη, κυρίως στα μάγουλα, όπου σχηματίζεται μια κοκκινωπή οξεία γραμμή. Αυτός ο τύπος του δέρματος πρέπει να προστατεύεται αυστηρά από τους ατμοσφαιρικούς παράγοντες.

Το λιπαρό δέρμα
Στην αισθητική, διακρίνονται δύο τύποι λιπαρού δέρματος: αυτός με σμηγματόρροια λιπαρή και εκείνος με σμηγματόρροια ξηρή.
Στην πρώτη περίπτωση η όψη του δέρματος είναι λιπαρή και γυαλιστερή, και συχνά τείνει προς το κιτρινωπό. Η ποσότητα του λίπους εξαρτάται από την υπερλειτουργία των σμηγματογόνων αδένων, των οποίων η δυσλειτουργία πρέπει να αναζητηθεί στην κακή λειτουργία του συστήματος της πέψης (ο κύριος ένοχος είναι ένας συγκεκριμένος τρόπος διατροφής όπου γίνεται κατάχρηση τηγανητών, λιπαρών, σαλαμιών, σοκολάτας), του ενδοκρινικού συστήματος και του νευρικού: ψυχικά τραύματα, εντάσεις, συναισθηματικός κόσμος ταραγμένος, στρες μπορούν να καταστρέψουν τη λειτουργικότητα των σμηγματογόνων αδένων.
Η ικανότητα αυτοαποστείρωσης της επιδερμίδας είναι μειωμένη σημαντικά, το δέρμα μολύνεται με ευκολία, ευνοώντας την εμφάνιση μπιμπικιών. Η σμηγματόρροια μπορεί επίσης να είναι ξηρή, όταν, εκτός από μια πιο έντονη παραγωγή σμήγματος, έχουμε τους αδένες φραγμένους με κύτταρα κερατινοποιημένα που κλείνουν τους πόρους, δίνοντας θέση στα περίφημα μπιμπίκια. Η ξηρή σμηγματόρροια προκαλείται κυρίως από τις ίδιες αιτίες από τις οποίες προκαλείται και η λιπαρή, αλλά μπορεί επίσης να προέρχεται και από έλλειψη βιταμίνης Α.

Η καθαριότητα
Είδαμε ότι, με την αύξηση του σμήγματος, η φυσική άμυνα της επιδερμίδας μειώνεται και το δέρμα μολύνεται με μεγαλύτερη ευκολία. Γι' αυτό και στη φροντίδα του λιπαρού δέρματος η καθαριότητα είναι μεγάλης σημασίας, και πρέπει να γίνεται τουλάχιστον 2 φορές την ημέρα, το πρωί και το βράδυ, και, όταν είναι δυνατό, ακόμα και στη μέση της ημέρας. Συχνά στην προσπάθεια να εξουδετερώσουμε μια για πάντα τη λιπαρότητα, ανατρέχουμε σε μεθόδους δραστικές, όπως η χρήση σαπουνιών ή λοσιόν με βάση έντονα οινοπνευματική. Αλλά το δέρμα είναι όπως τα μωρά: πρέπει να φροντίζεται με αγάπη και απαλότητα και όχι με σκληράδα. Είναι καλύτερο ν' αρνηθούμε την ευχάριστη αίσθηση τόνωσης που προέρχεται από μία σαπουνάδα γιατί το αποτέλεσμα είναι μόνο στιγμιαίο και απατηλό. Πράγματι το σαπούνι, σε επαφή με το νερό, απελευθερώνει και παράγει ένα αλκαλικό ρΗ(10-11) σε απόλυτη αντίθεση με εκείνο της επιδερμίδας (4-6), αφυδατώνοντας την και προκαλώντας μία πρόωρη γήρανση. Η μοντέρνα εναλλακτική λύση στο σαπούνι είναι το λεγόμενο «μη σαπούνι», το επίσης ονομαζόμενο Syndet (Synthetic detergent) ή καθαριστικό ζωής, του οποίου τα χημικά συστατικά δεν αντιτίθενται σε εκείνα του δέρματος. Είναι απαραίτητο, όμως, να θυμόμαστε ότι πρέπει να χρησιμοποιείται σε μικρές δόσεις, ότι το πρόσωπο πρέπει μετά να ξεπλυθεί με άφθονο νερό και ότι, μετά τη χρήση, το προϊόν πρέπει να φυλαχθεί με φροντίδα για να διατηρηθούν τα υγιεινά συστατικά του. Για την καθαριότητα του δέρματος μπορούν, επίσης, να χρησιμοποιηθούν γαλακτώματα και κρέμες καθαρισμού. Στην περιποίηση του λιπαρού δέρματος προτιμάται το γαλάκτωμα, το οποίο πρέπει να έχει ως βάση διάφορα εκχυλίσματα, όπως τορμεντίλα, χαμομήλι, αγγούρι, ίριδα κ.λπ.
Το γαλάκτωμα χύνεται σε μία τούφα στεγνού βαμβακιού, ή υγρού, στην περίπτωση της ξηρής σμηγματόρροιας, και περνιέται απαλά στο δέρμα του προσώπου. Αυτό επαναλαμβάνεται έως ότου στο βαμβάκι δε μείνουν ίχνη βρωμιάς. Για την καθαριότητα κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορούν να χρησιμοποιηθούν τα πρακτικά μαντιλάκια, τα οποία είναι εμποτισμένα με καθαριστικές ουσίες του εμπορίου, προσέχοντας όμως να μην είναι υπερβολικά στυπτικά. Αφού ολοκληρωθεί η δράση του γαλακτώματος το οποίο μετά πρέπει να αφαιρεθεί προσεκτικά από το δέρμα, χρησιμοποιείται το ανθόνερο (ή λοσιόν), του οποίου η λειτουργία είναι να γλυκάνει, να καθαρίσει και να σταθεροποιήσει το δέρμα.
Η χρήση του ανθόνερου είναι πολύ παλιά και η μοντέρνα αισθητική περιορίσθηκε στο να θέσει στην κορυφή τις παλιές συνταγές της γιαγιάς, χρησιμοποιώντας τα ίδια υλικά: τίλιο, άνθη πορτοκαλιού, χαμομήλι, αχιλλέα, λεβάντα, τριαντάφυλλο.

Η προστασία
Είναι λάθος να πιστεύουμε ότι το λιπαρό δέρμα προστατεύεται από το σμήγμα που παράγει και έτσι δεν έχει ανάγκη καμίας φροντίδας. Η κρέμα ημέρας για λιπαρά δέρματα πρέπει να έχει συστατικά που να βοηθούν το δέρμα να διατηρείται σκιερό και να είναι εμπλουτισμένη με παράγοντες που να ρυθμίζουν το σμήγμα. ΓΥ αυτό τον τύπο δέρματος καλό είναι να διαλέγετε προϊόντα που να έχουν ως βάση το αγγούρι, την ίριδα, την καρύδα, τα καρότα, το φλοιό κάστανων. Πρέπει πάντως να θυμόμαστε ότι τα καλλυντικά δεν έχουν ουσιαστικά αποτελέσματα στην αντιμετώπιση του λιπαρού δέρματος. Απλά χρησιμεύουν στο να καλύπτουν το πρόβλημα, ενώ οι πιο δραστικές επεμβάσεις γίνονται με φάρμακα και κάτω πάντα από τον έλεγχο του δερματολόγου.

Η διατροφή
Τη νύχτα, λόγω του έντονου μεταβολισμού, το δέρμα απελευθερώνεται από τις βρωμιές. Η κρέμα νυχτός πρέπει να λαμβάνει υπόψη αυτήν τη λειτουργία και να την ευνοεί. Πρέπει λοιπόν να αποφεύγονται τα προϊόντα που περιέχουν μεταλλικά άλατα ή ενεργητικές συνθετικές ουσίες και να προσανατολιζόμαστε προς προϊόντα με βάση φυτική, τα οποία και δίνουν μεγαλύτερη εγγύηση. Στη λιπαρή σμηγματόρροια μπορεί να εναλλαχθεί η κρέμα νυχτός με τη χρήση μιας τονωτικής λοσιόν, ενώ τα δέρματα με ξηρή σμηγματόρροια πρέπει να διατρέφονται όλα τα βράδια.

Το ξηρό δέρμα
Το δέρμα μπορεί να είναι ξηρό εξαιτίας της έλλειψης νερού, από ελλιπή έκκριση σμήγματος ή και από κακή δίαιτα. Ένα λανθασμένο διαιτολόγιο, οι κακές συνθήκες ζωής, η παρατεταμένη χρήση φαρμάκων, πρακτικές υγιεινής εφαρμοσμένες λανθασμένα, οι ατμοσφαιρικοί παράγοντες, μπορούν να επέμβουν στα λιπιδικά και υδατώδη συνθετικά του δέρματος και να καθορίσουν το καθεστώς της ξήρανσης.

Το αφυδατωμένο δέρμα
Η ξήρανση του δέρματος οφείλεται συνήθως ή σε μία ελλιπή ενυδάτωση ή σε υπερβολική εξάτμιση του νερού εξαιτίας του ανέμου, του ήλιου ή άλλων ειδικών περιβαλλοντικών συνθηκών, καθώς και σε μιαν ανεπαρκή παραγωγή του φυσικού υδατικού παράγοντα. Σ' αυτές τις περιπτώσεις η επιδερμίδα έχει περιορισμένο νερό, κοκκινίζει, ραγίζει, το δέρμα είναι θαμπό και η διαδικασία γήρανσης επιταχύνεται.



Δέρμα φτωχό σε σμήγμα
Η έλλειψη παραγωγής σμηγμάτων μπορεί να προκαλέσει την ξηρότητα του δέρματος. Αυτή η διαδικασία οφείλεται συνήθως σε παράγοντες ενδοκρινείς και νευροφυτικούς και, επίσης, εάν το αποτέλεσμα είναι αντίθετο, οι αιτίες που το προκαλούν είναι ίδιες με εκείνες που προκαλούν μια υπερβολική παραγωγή σμήγματος και τις οποίες εξετάσαμε στην παράγραφο την αφιερωμένη στο λιπαρό δέρμα.

Η καθαριότητα
Γι' αυτό τον τύπο δέρματος είναι σημαντικό τ' απολυμαντικά να καθαρίζουν δίχως να αφαιρούν υπερβολικό λίπος. Το πρωί ή το βράδυ η καθαριότητα πρέπει να γίνεται με γαλάκτωμα ή κρέμα. Το γαλάκτωμα πρέπει να χυθεί σε 2 τούφες υδρόφιλου βαμβακιού που προηγουμένως έχουν υγρανθεί ελαφρά. Οι τούφες πρέπει μετά να περασθούν στο πρόσωπο με κυκλικές κινήσεις και συγχρόνως πάνω στις δύο συμμετρικές πλευρές, πηγαίνοντας από κάτω προς τα πάνω, δηλαδή από το πηγούνι προς το μέτωπο, μαλακά και δίχως να τραβάμε το δέρμα. Η τονωτική λοσιόν για μετά τον καθαρισμό πρέπει να είναι μη αλκαλούχα και να περιέχει μαλακτικές ουσίες, όπως αλόη, μολόχα, καλεντούλα.


Υδατώνοντας και προστατεύοντας
Είδαμε ποια είναι τα βασικά προβλήματα του ξηρού δέρματος: η έλλειψη σμήγματος από τη μία πλευρά και η έλλειψη νερού από την άλλη. Η προστατευτική κρέμα ημέρας πρέπει, λοιπόν, να έχει διπλή δράση: να τρέφει και να υδατώνει. Αν και φαίνεται απίθανο να υπάρχει ένα προϊόν που «να δίνει στο δέρμα να πιει», ωστόσο μία καλή κρέμα βοηθά πραγματικά το φυσικό υδατικό παράγοντα να διατηρηθεί σε σωστά επίπεδα. Ένα δέρμα στεγνό και ξηρό είναι ιδιαίτερα λεπτό και ευαίσθητο στους εξωτερικούς παράγοντες. Το κρύο, ο ήλιος, ο αέρας, η θερμότητα είναι στοιχεία ιδιαίτερα βλαβερά από τη μία και αναπόφευκτα από την άλλη: γι' αυτό μερικές φορές δεν επαρκεί μία μόνο χρήση την ημέρα της προστατευτικής κρέμας, αλλά πρέπει να χρησιμοποιείται περισσότερες φορές κατά τη διάρκεια της. Πρέπει λοιπόν να είμαστε προσεκτικοί και να μην παρασυρόμαστε από τον πολύ ζήλο: μία κρέμα υπερβολικά λιπαρή υπάρχει κίνδυνος να κάνει το δέρμα να ασφυκτιά, εμποδίζοντας τη σωστή αναπνοή, και έτσι να χειροτερεύσει την κατάσταση. Η αλθέα, το μέλι, το χαμομήλι, ο λυκίσκος, η καλεντούλα είναι οι βασικές ουσίες μιας καλής υδατικής κρέμας. Για το ξηρό δέρμα ενδείκνυται κυρίως η χρήση ελαίων, αμυγδάλων, ανθών χαμομηλιού, καλεντούλας. Το έλαιο πρέπει να απλωθεί σε δέρμα ελαφρά υγραμένο: Χύστε μερικές σταγόνες ελαίου στις παλάμες και περάστε τες ανοιχτές στο λαιμό, πηγαίνοντας από το κέντρο προς τον τράχηλο. Ύστερα ξεκινήστε απ' το πιγούνι και κάντε μασάζ προς τα πάνω μέχρι το μέτωπο. Για την περιοχή γύρω από τα μάτια, δώστε απαλά και γρήγορα χτυπήματα με τα δάχτυλα, πηγαίνοντας από το εσωτερικό της οφθαλμικής κόγχης προς το εξωτερικό.

Διατροφή του ξηρού δέρματος
Το να τρέφεις το δέρμα σημαίνει να αντικαθιστάς τις λιπιδικές ουσίες που λείπουν, εξαιτίας της ελλιπούς σμηγματογόνου έκκρισης ή μιας λανθασμένης υγιεινής περιποίησης. Αυτή η λειτουργία της αντικατάστασης γίνεται τόσο καλύτερα όσο περισσότερο το προϊόν έχει χημική σύσταση όμοια με εκείνη των λιπιδίων του δέρματος: αυτό επιτυγχάνεται όταν χρησιμοποιούνται προϊόντα που η σύνθεση τους στηρίζεται στα φυτικά έλαια, όπως, π.χ., το λάδι ελιάς.


ΕΝΑ ΖΗΤΗΜΑ ΑΠΟΧΡΩΣΗΣ

Σε οποιονδήποτε τύπο και αν ανήκει το δέρμα σας, είναι σημαντικό να το γνωρίζετε σε βάθος για να μπορείτε να χρησιμοποιείτε τα σωστά προϊόντα καθαρισμού.
Το ίδιο ισχύει φυσικά και για το μακιγιάζ. Πράγματι, η επιλογή μη κατάλληλων προϊόντων και ακόμα περισσότερο η λανθασμένη χρήση τους μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο ή να «ακυρώσουν» την οποιαδήποτε περιποίηση του δέρματος. Ένα καλό μακιγιάζ πρέπει να βελτιώνει την όψη του δέρματος και να αναδεικνύει τα προτερήματα του, ελαττώνοντας τα μειονεκτήματα, ενώ παράλληλα η όψη πρέπει να διατηρείται σε απόλυτη φυσικότητα.
Για να έχουμε ένα ικανοποιητικό αποτέλεσμα πρέπει να διαλέξουμε με φροντίδα τα προϊόντα του μακιγιάζ για το πρόσωπο, τα μάτια και το στόμα, λαμβάνοντας υπόψη όμως και τα ειδικά προβλήματα αλλά και τις πιθανές αλλεργίες (σήμερα κυκλοφορούν στο εμπόριο άριστα υποαλλεργικά προϊόντα).
Το μέικ-απ, σε κρέμα ή στικ, πρέπει να το διαλέξουμε σε 2 τόνους του ιδίου χρώματος, έναν ανοιχτό και έναν πιο σκούρο, για να επιτύχουμε ένα παιχνίδι με φώτα και σκιές, αξιολογώντας και κρύβοντας σύμφωνα με τις ανάγκες προτερήματα και μειονεκτήματα. Την πρώτη φορά καλό θα είναι να κάνουμε κάποια δοκιμή τονίζοντας πολύ την αντίθεση του χρώματος (όπως φαίνεται στην κεντρική φωτογραφία) και σβήνοντας το αργότερα βαθμιαία μέχρι να φθάσουμε στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Η βασική αρχή είναι πολύ απλή: οι ανοιχτές ζώνες πρέπει να τονισθούν, ενώ οι πιο σκούρες να φαίνονται πιο αδύνατες. Να εξετάζετε πάντα το αποτέλεσμα στο φυσικό φως για να αποφεύγετε αντιθέσεις πολύ «βίαιες», οι οποίες δεν είναι εμφανείς στο τεχνητό φως. Σε ότι αφορά την τεχνική του βασικού μακιγιάζ, το δέρμα πρέπει να είναι πεντακάθαρο και προετοιμασμένο με μία καλή υδατική κρέμα που να απορροφάται δίχως να λαδώνει. Για να απλώσουμε καλά και ομοιόμορφα το μέικ-απ, δίχως να δημιουργήσουμε αντιαισθητικές κηλίδες, πρέπει να χρησιμοποιούμε πάντα σφουγγαράκια μόλις βρεγμένα, ένα για κάθε τόνο, χωρίς να ξεχνούμε να καθαρίζουμε το λαιμό και τους λοβούς των αυτιών, για ένα ακόμα καλύτερο αποτέλεσμα. Αφού τελειώσει το βασικό μακιγιάζ, θα μακιγιάρετε το υπόλοιπο του προσώπου, χρησιμοποιώντας το ίδιο κριτήριο των διαφορετικών τόνων, έτσι ώστε να τονίσετε ή να μειώσετε τις διαστάσεις των ματιών και του στόματος.
Τέλος για να δώσετε στο δέρμα μία όψη ομαλή και στιλπνή, σκορπιστέ εδώ κι εκεί άφθονη πούδρα, το υπόλοιπο της οποίας να αφαιρείτε με ένα πινέλο.


Οι ευαίσθητες επιδερμίδες και η ευρυαγγεία
Ευαίσθητες θεωρούνται οι λευκές και λεπτές επιδερμίδες, που αφήνουν να διαφαίνονται τα τριχοειδή αγγεία κάτω από το δέρμα, κυρίως στην περιοχή των παρειών. Ο τύπος αυτός του δέρματος εκτός του ότι είναι εύκολα αλλεργικός, έχει τάση προς την ευρυαγγεία, δηλαδή στην ευαισθησία και στο μετέπειτα σπάσιμο των αιμοφόρων αγγείων, που βρίσκονται αμέσως κάτω από την επιδερμίδα. Για να καταπολεμήσετε το σχηματισμό αυτών των αντιαισθητικών κοκκινωπών λεκέδων, συστήνεται η πολύ περιορισμένη χρήση του καπνού και του αλκοόλ. Επίσης, δεν πρέπει να εκτίθεστε στο κρύο ή στον ήλιο χωρίς την κατάλληλη προστασία. Οι αιτίες που καθορίζουν το σχηματισμό της ευρυαγγείας είναι διαφορετικές, αλλά η κυριότερη είναι η ευαισθησία του νευροφυτικού συστήματος. Έτσι, εκτός από μια σωστή διατροφή χρειάζεται πολύ προσοχή σε ότι αφορά την ηρεμία μας και την προστασία από το στρες. Το δέρμα μπορεί να γίνει υπερευαίσθητο και ιδιαίτερα μαλακό, εξαιτίας της έλλειψης των βιταμινών C και Ρ. Αυτές βρίσκονται στα φρέσκα εσπεριδοειδή, στην αχιλλέα, στις πράσινες και κόκκινες πιπεριές, στους χυμούς φρούτων και λαχανικών, στο δυόσμο, στο καρπούζι, στο μοσχαρίσιο συκώτι, στην καρδιά, στο μυαλό, στο λεμόνι (βιταμίνη C), στα πορτοκάλια και στα σταφύλια (βιταμίνη Ρ).


Αντιμετώπιση των υπερευαίσθητων επιδερμίδων
Για την καθαριότητα δε συστήνεται η χρήση νερού και είναι καλύτερα να αποφεύγετε το απορρυπαντικό σαπούνι και να προτιμάτε ένα ελαφρύ γαλάκτωμα. Κατά τη διάρκεια της καθαριότητας να μην τρίβετε κυκλικά το δέρμα και να χρησιμοποιείτε βαμβάκι που να περιέχει κατά 5% φυτικά συστατικά. Απλώστε την τονωτική λοσιόν και προτιμάτε πάντα εκείνες που έχουν σαν βάση το χαμομήλι και τα άνθη πορτοκαλιάς.
Είναι βασικότατη η προστασία, αρκεί να γίνεται πάντα με προϊόντα ειδικά για ξηρά δέρματα. Το βράδυ, συστήνεται, η χρήση μιας κρέμας καταπραϋντικής και αγγειοδυναμωτικής, η οποία όμως δεν πρέπει να είναι υπερβολικά λιπαρή.





Οι μάσκες
Υπάρχουν διάφοροι τύποι μάσκας σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά του κάθε δέρματος και το σκοπό που θέλουμε να επιτύχουμε. Εκτός από τις μάσκες για λιπαρά δέρματα, ξηρά και ευαίσθητα, υπάρχουν χαλαρωτικές, τονωτικές, βελτιωτικές, σε μορφή κρέμας ή ζελέ. Οι ζελέ μάσκες είναι αυτές που στεγνώνουν στο δέρμα και εμποδίζουν την επιδερμίδα ν' αναπνέει, αναγκάζοντας την να αναζητά στην επιφάνεια μία μεγαλύτερη ποσότητα αίματος για να μπορέσει να οξυγονωθεί. Μία πιο ενεργή επιφανειακή κυκλοφορία, εκτός του ότι είναι ευεργετική, ευνοεί την απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών που περιέχονται στο προϊόν, που με αυτό τον τρόπο «πέφτουν» καλύτερα στο δέρμα.
Οι μάσκες σε μορφή κρέμας και κυρίως με βάση το κολλαγόνο δε στεγνώνουν στο δέρμα, αλλά ο σκοπός είναι ο ίδιος: να ενεργοποιήσουν την κυκλοφορία για να ευ-νοήσουν την απορρόφηση. Οι βασικοί κανόνες που πρέπει να ακολουθηθούν κατά τη χρήση τους είναι οι εξής: αποφύγετε τη χρήση γύρω από τα μάτια, ξαπλώστε σε ένα δωμάτιο σκοτεινό, με ζεστό περιβάλλον, ηρεμήστε και διώξτε κάθε σκέψη, βάλτε επάνω στα μάτια κομπρέσες βουτηγμένες σε αποσυμφορητική λοσιόν, ακουμπήστε τα πόδια σας πάνω σ' ένα μαξιλάρι, τέλος ξεπλύντε καλά το πρόσωπο μετά τη χρήση. Η μάσκα μπορεί να γίνεται καθημερινά και όχι μόνο σε περιπτώσεις γενικού καθαρισμού του δέρματος. Πρέπει πάντα να γίνεται σ' επιδερμίδα απόλυτα καθαρή και απολυμασμένη.


ΟΙΚΙΑΚΕΣ ΜΑΣΚΕΣ

Για ξηρά δέρματα
Ανακατεύετε μισό αβοκάντο, ένα κουτάλι μέλι και ένα κουτάλι κρέμα γάλακτος. Αυτή η μάσκα τοποθετείται και γύρω από τα μάτια.
Για λιπαρά δέρματα
Ζεσταίνετε σε πολύ χαμηλή φωτιά ένα κροκάδι αβγού ανακατεμένο μ ' ένα κουτάλι γάλα. Απλώστε τη όταν είναι ακόμα χλιαρή.
Για όλα τα δέρματα
— Κόβετε σε κομματάκια ένα λεύκωμα βρασμένου αβγού και απλώστε το σε όλο το πρόσωπο, αποφεύγοντας τον περίγυρο των ματιών.
         Αλέθετε μία πατάτα, την απλώνετε στο πρόσωπο και την κρατάτε για 10 λεπτά. Έχει αποτέλεσμα αποσυμφορητικό.
         Ανακατεύετε ένα κουτάλι μέλι, ένα κουτάλι αμυγδαλέλαιο και ένα κροκάδι αβγού. Έχει αναζωογονητική δράση.
         Ανακατεύετε ένα κουταλάκι ελαιόλαδο με πράσινη αγρίλα στην απαραίτητη ποσότητα, έτσι ώστε να γίνει ένα σταθερό μείγμα.
Έχει τονωτικό αποτέλεσμα.




Η ακμή: ένα πρόβλημα χωρίς φύλο και ηλικία

Η ακμή δεν είναι μόνο ένα αντιαισθητικό φαινόμενο, αλλά και μία πραγματική δερματική νόσος. Γι' αυτό εκφεύγει της αρμοδιότητας του αισθητικού και εμπίπτει σ' εκείνη του δερματολόγου. Εδώ θα προσπαθήσουμε να κάνουμε κάποια μικρή περιγραφή της ακμής και να δώσουμε κάποιες πρακτικές συμβουλές, που όμως πρέπει να συνοδεύονται πάντα από τη σύμφωνη γνώμη του δερματολόγου. Με το γενικό όρο ακμή ονομάζονται ορισμέnew δυσμορφίες επικεντρωμένες στο σμηγματογόνο και λεμφοζιδιακό σύστημα. Αυτά τα αντιαισθητικά προϊόντα μπορούν να λάβουν διάφορες μορφές: μαύρα στίγματα, κύστες, μπιμπίκια, ουλές, φλύκταινες, βλατίδες, κηλίδες, που μπορεί να συνυπάρχουν ή να ακολουθούν η μία την άλλη με κάποιες διαφοροποιήσεις: γι' αυτό η ακμή ονομάζεται και πολύμορφη. Η ακμή είναι χαρακτηριστική της εφηβικής ηλικίας και πολύ συχνά είναι χρόνια και μπορεί να διατηρηθεί και μετά τα 30 χρόνια ή και να παρουσιασθεί σ' αυτή την ηλικία για λόγους που θα εξετάσουμε παρακάτω.
Στο δέρμα που παρουσιάζει ακμή έχουμε μία ποιοτική διαφοροποίηση του σμήγματος που παρουσιάζει αυξημένη κηρώδη στερεότητα και μειωμένη αποστειρωτική ικανότητα. Αυτά είναι τα κυρίως χαρακτηριστικά που όμως πολλές φορές εμφανίζονται διαφοροποιημένα και τα οποία ευνοούν μία μεγαλύτερη παραγωγή σμήγματος. Με αυτό τον τρόπο το κηρώδες υλικό εναποτίθεται στο θυλακώδη σάκο ο οποίος γρήγορα γεμίζει και σκληραίνει. Παράλληλα, στην επιφανειακή ζώνη παρουσιάζεται μία μεγαλύτερη στερεότητα στον κερατοειδή χιτώνα που εμποδίζει την έξοδο του σμήγματος και την παρεπόμενη απελευθέρωση του λεμφοζιδίου. Αυτός είναι με λίγα λόγια ο μηχανισμός που οδηγεί στο σχηματισμό των δοθιήνων («καλογήρων»).


Οι αιτίες

Οι αιτίες της ακμής πρέπει να αναζητηθούν σε παράγοντες κληρονομικούς, ενδοκρινικούς, μεταβολισμού, πεπτικούς και νευροφυτικούς. Υπάρχει επίσης μία ακμή επαγγελματική, η οποία προκαλείται από το περιβάλλον στο οποίο εργαζόμαστε, και επίσης μία ακμή που οφείλεται σε ορισμένα φάρμακα. Ακμή προκαλεί η επί μακρόν λήψη χλωρίου, βρωμίου, ή ιωδίου. Άτομα που έρχονται σε συχνή επαφή με καύσιμα ή παράγωγα του πετρελαίου μπορεί να εμφανίσουν ακμή. Υπάρχει επίσης μία ακμή από κατράμι που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια τοπικής θεραπείας, βασισμένης σε συχνές επαλείψεις φαρμακευτικού κατραμιού. Σύμφωνα με πρόσφατη θεωρία μία «υπερφόρτωση», ζαχαρώδης και αμυλώδης, θα προκαλούσε το σχηματισμό ενός ιδιαίτερου τύπου δερματικού διαβήτη που θα δημιουργούσε πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη της ακμής.

Πώς να τη θεραπεύσουμε

Πρέπει πρώτα να κάνουμε έλεγχο στη δια-τροφή: Αποκλείονται τα γλυκά, ο καφές, οι ξηροί καρποί, το αλκοόλ, τα αλλαντικά. Πρέπει να καταναλώνονται σε αφθονία τα πράσινα λαχανικά, οι σαλάτες, τα καρότα, οι τομάτες. Το βοδινό κρέας, το ψάρι, τα αβγά, τα τυριά πρέπει να προτιμούνται από το ψωμί, τις πατάτες, τα ξηρά λαχανικά. Συνιστάται, επίσης, η χρήση πτισάνης, εκχυλισμάτων αγκινάρας, κα-σκάρας, αγριάδας, αγγουριού, μπουρδάνας.
Για την καθαριότητα αυτού του τύπου δέρματος συστήνονται τα μη-σαπούνια, τα καθαριστικά σαπούνια με ρΗ οξύ που περιέχουν θείο, κατράμι Νορβηγίας, αιθέρια έλαια, εκχυλίσματα μπουρδάνας, ρατάνιας, σαλβιάς κ.λπ. Ανάμεσα σ' αυτά τα γαλακτώματα, είναι καλύτερα να διαλέγουμε εκείνα που έχουν όξινη αντίδραση και δεν περιέχουν μεταλλικά έλαια. Οι λοσιόν δίχως αλκοόλ ή οι υδροαλκοολούχες βασίζονται σε αποστειρωμένο νερό χαμομηλιού ή γαρίφαλου. Η κρέμα ημέρας πρέπει να έχει τη μορφή γαλακτώματος διαφανή τύπου, μη λιπαρή, με όξινη αντίδραση. Η κρέμα νυκτός πρέπει να είναι ημιλιπαρή, να περιέχει βιταμίνες του τύπου A,E,F και φυτικά εκχυλίσματα. Είναι χρήσιμη η χρήση μασκών σε ζελέ ή αποξηραντικού τύπου με βάση από ψευδάργυρο, μπεντονίτη, καολίνη. Η έκθεση στον ήλιο και η θεραπεία με U.V.A. δίνει σχεδόν πάντα άριστα αποτελέσματα. Επίσης ο ψεκασμός με αντιβιοτικά μπορεί να φανεί χρήσιμος αλλά πρέπει να γίνεται με ιατρικό έλεγχο.

Ανάμεσα σε κεφάλι και λαιμό
Και εδώ, όποιος φροντίζει το πρόσωπο του και ξεπερνά τη ρουτίνα της καθημερινής καθαριότητας, συχνά ξεχνά ότι το πρόσωπο, όπως και όλο το σώμα, υποστηρίζεται από μυς που αν δεν ασκηθούν το αποτέλεσμα είναι μια εμφανής χαλάρωση. Αξίζει να θυμόμαστε ότι οι δομές των μυών του προσώπου ακολουθούν το λαιμό και ότι ένας λαιμός παραμελημένος δείχνει ανελέητα την ηλικία και χαλάει κατά μεγάλο μέρος το αποτέλεσμα μιας φροντισμένης επιδερμίδας και ενός προσώπου σε φόρμα.


Οι ρυτίδες και η γήρανση

Έχουμε ήδη δει ποια είναι η διαδικασία της νέκρωσης του δέρματος και πώς ο χρόνος επιβραδύνει την εναλλαγή των κυττάρων, προκαλώντας μία φυσική και ανέκκλητη γήρανση. Με το πέρασμα του χρόνου η μικροκυκλοφορία του δέρματος γίνεται πιο αργή και επιβραδύνεται η αποβολή των τοξινών. Επίσης και η διατροφή των στρωμάτων του δέρματος γίνεται ανεπαρκής, ενώ οι κολλαγόνες και ελαστικές ίνες τείνουν να γίνονται δύσκαμπτες.
Συγχρόνως το βλαστικό στρώμα της επιδερμίδας επιβραδύνει την παραγωγή του και τα μαλπιγγιανά κύτταρα αρχίζουν να μειώνονται.
Σ' αυτό το σημείο η διαδικασία γήρανσης γίνεται εμφανής και εκδηλώνεται με ειδικό τρόπο στο πρόσωπο με ρυτίδες, σκλήρυνση και σούφρωμα του δέρματος. Αλλά ο χρόνος δεν είναι ο μόνος υπεύθυνος για τις ρυτίδες: μια μακροχρόνια ασθένεια με επίσης μακροχρόνια λήψη φαρμάκων, ή ο νευρωτικός ρυθμός της σύγχρονης ζωής μπορούν να προκαλέσουν πρόωρη γήρανση και να μας «φορτώσουν» με δέρμα (επιδερμίδα) απονεκρωμένο και κουρασμένο.
Εάν είναι ανέφικτο να επιτύχουμε την ανανέωση της επιδερμίδας με τη χρήση των καλλυντικών, μπορούμε ωστόσο να σας διαβεβαιώσουμε, ότι τα καλλυντικά, εάν είναι παρασκευασμένα σωστά και εάν χρησιμοποιούνται κατάλληλα, μπορούν να λειτουργήσουν σαν βοηθητικό και προληπτικό μέσο στη μάχη ενάντια στις ρυτίδες! Έτσι, θα βοηθήσουμε το δέρμα να επιμηκύνει την ελαστικότητα του και θα καθυστερήσουμε τη χαλάρωση με διεγερτικά, επανορθωτικά και ελαστικά βοηθήματα. Κάποτε τα καλλυντικά με βάση τα οιστρογόνα ήταν τα πιο κατάλληλα για να διατηρήσουν σε φόρμα όλο το κυτταρικό σύστημα της επιδερμίδας. Από τη στιγμή που, και πολύ σωστά, απαγορεύθηκε η χρήση ορμονών, η αισθητική «έκανε έκκληση» σε άλλες βιολογικές ουσίες το ίδιο επαρκείς και σίγουρα λιγότερο επικίνδυνες. Πρόκειται κυρίως για το βασιλικό πολτό, για τη γύρη, για τη βιταμίνη Ε και για άλλα προϊόντα βιοενεργητικά. Παράλληλα με τη σωστή και μεθοδική χρήση των καλλυντικών, συστήνεται η πρακτική του μασάζ και της γυμναστικής του προσώπου.
Επίσης, το πήλινγκ είναι ένας τρόπος επανόρθωσης, χρήσιμος όπως και η αισθητική χειρουργική, που με το λίφτινγκ προσφέρει ριζική βελτίωση. Αλλά όλες αυτές οι προφυλάξεις είναι άχρηστες εάν δε συνοδεύονται από μία υγιεινή ζωή. Οι υπερβολές, όπως είπαμε στην αρχή, είναι οι μεγαλύτεροι εχθροί του δέρματος μας. Ο καπνός είναι πραγματικό κοκτέιλ δηλητηρίων. Έχει μία τοξική δράση που χτυπά κυρίως τη μικροκυκλοφορία του δέρματος, από την οποία και εξαρτάται η νεότητα. Ανάλογη είναι και η δράση του αλκοόλ εάν καταναλώνεται σε υπερβολικές ποσότητες. Είναι πάντως ένας καλός πρακτικός κανόνας να γίνεται κάθε 2 μήνες μία εβδομάδα αποτοξίνωσης, κατά την οποία το κάπνισμα ή το αλκοόλ να αποφεύγονται τελείως. Χρειάζεται επίσης να κοιμόμαστε τουλάχιστον 8 ώρες το βράδυ και αν είναι δυνατόν να χαλαρώνουμε για λίγα λεπτά κατά το μέσο του απογεύματος.
Καλύτερα να εγκαταλείψουμε τη χρήση του μαξιλαριού, το οποίο είναι σίγουρα πιο χρήσιμο κάτω από τους αστραγάλους και όχι κάτω από το κεφάλι. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται η έκθεση μας στον ήλιο, γιατί η ηλιοθεραπεία μάς κάνει πιο όμορφους αλλά προκαλεί παράλληλα τη γρήγορη γήρανση του δέρματος.


Η εξίσωση ήλιος = υγεία και ο τόσο διαδομένος μύθος τον μαυρίσματος,
τα τελευταία χρόνια, έχουν και την άλλη όψη του νομίσματος: την πρόωρη γήρανση του δέρματος



ΤΟ ΛΙΦΤΙΝΓΚ

Το λίφτινγκ είναι μία επέμβαση της πλαστικής χειρουργικής, που κατορθώνει να αφαιρέσει από την εξωτερική μας εμφάνιση από 10 έως 15 χρόνια. Συστήνεται μετά την ηλικία των 40 ετών κυρίως, γιατί είναι προφανές ότι όσο πιο κατεστραμμένο είναι το πρόσωπο τόσο πιο θεαματικά είναι τα αποτελέσματα. Σήμερα επικρατεί η τάση να προτρέχουμε του χρόνου για να επιμηκύνουμε τη νεότητα, όταν επίσης και το πνεύμα είναι νέο. Η επέμβαση δεν σταματά τη φυσική γήρανση του δέρματος ακόμα και αν δίνει ένα αισθητό αβαντάζ, γιατί τα «κερδισμένα» χρόνια υπάρχουν. Παρ' όλα αυτά, όμως, εάν θέλουμε, μπορεί να επαναληφθεί.
Η επέμβαση. Χρειάζεται μία περίοδος 6-7 ημερών παραμονής σε κλινική και η επέμβαση πραγματοποιείται με ολική αναισθησία. Γι' αυτόν το λόγο χρειάζονται όλες οι εργαστηριακές εξετάσεις ρουτίνας για να διαπιστωθεί η κατάσταση υγείας του ασθενή.

Οι ουλές. Οι ραφές γίνονται με τεχνικές τελειοποιημένες και είναι εντελώς αόρατες. Στο λίφτινγκ, οι ουλές γίνονται στο ύψος των κροτάφων, κάτω από τα μαλλιά, πίσω από το αυτί και μία μόνο μπροστά από τ' αυτί, κρυμμένη από τις φυσικές πτυχές του δέρματος.


Τα καλλυντικά: Η υγιεινή του ώριμου δέρματος
Για την καθαριότητα συστήνονται γαλακτώματα και κρέμες, με δράση μαλακτική, στο ξέβγαλμα με νερό. Προτιμάτε καλύτερα τη χρήση λοσιόν που βασίζονται σε αποστειρωμένα νερά και τα οποία περιέχουν φυσικά εκχυλίσματα (φυτών, μαλακτικών ουσιών κ.λπ.), συνδυασμένα με προϊόντα ερεθιστικά (όπως το καψικό, η κοχλιαρίδα κ.λπ.). Για την κρέμα ημέρας διαλέξτε προϊόντα υδατικά με βάση το κολλαγόνο, γύρη κ.ο.κ. Η επανορθωτική και αντιρυτιδική βραδινή περιποίηση αποτελεί τη βάση της περιποίησης που πρέπει να γίνεται κάθε βράδυ μετά τον καθαρισμό του δέρματος. Συμπληρώνει τη σειρά η μάσκα και οι θρεπτικές αμπούλες, που πρέπει να χρησιμοποιούνται περιοδικά. Οι μάσκες πρέπει να είναι παρασκευασμένες από κολλαγόνο, λυκίσκο, γύρη και εκείνες με μορφή κρέμας πρέπει να απλώνονται με μασάζ στο δέρμα.
Οι θρεπτικές αμπούλες προκαλούν ένα σοκ, που καθορίζεται από μία ιδιαίτερη συγκέντρωση στο δέρμα των θρεπτικών συστατικών τους. Ανάμεσα στις πιο αποτελεσματικές γι' αυτόν το σκοπό ουσίες μπορούμε να θυμηθούμε το βασιλικό πολτό, το εκχύλισμα βοδινού πλακούντα, το κολλαγόνο, το εκχύλισμα γύρης κ.ο.κ. Μπορεί όλα αυτά να τα θεωρήσετε ιστορία επιστημονικής φαντασίας, ωστόσο οι αμπούλες με τα λεγόμενα ζώντα κύτταρα, παράδειγμα παράλογο για περιποίηση δέρματος, αποδείχθηκαν εξαιρετικά αποτελεσματικές.

Η τέχνη του καλλωπισμού
Ο όρος αναφέρεται στην αισθητική και υγιεινή φροντίδα του προσώπου και άλλων μερών του σώματος (χέρια, πόδια, στήθος, κ.λπ.), που στηρίζεται σε επιστημονικές μεθόδους και μέσα καλλωπισμού. Από την αρχαιότητα, ακόμα, διάφοροι λαοί - Αιγύπτιοι, Έλληνες, Ρωμαίοι, Άραβες - χρησιμοποιούσαν καλλωπιστικά είδη, αλοιφές, αρώματα κ.λπ., για να βάφουν τα μάγουλα, τα βλέφαρα, τις βλεφαρίδες, τα μαλλιά, τα οποία πολλοί τα κατσάρωναν επίσης. Ο ξακουστός γιατρός Γαληνός (129-199) είχε παρασκευάσει μια δροσιστική αλοιφή φρεσκαρίσματος του προσώπου, που μπορεί να θεωρηθεί πρόδρομος της σημερινής κρέμας προσώπου. Η ανάπτυξη όμως της τέχνης του καλλωπισμού και η επέκταση εφαρμογής της σε κάπως ευρύτερο κύκλο ανθρώπων, καθώς και η συστηματικότερη παρασκευή σε επιστημονική βάση των καλλωπιστικών ειδών άρχισε πολύ αργότερα, κατά το 19ο αι., όταν δημιουργήθηκαν οι κατάλληλες τεχνικοεπιστημονικές και κοινωνικές συν-θήκες. Η καλλωπιστική αισθητική φροντίδα αποβλέπει κυρίως σε διόρθωση μερικών φυσικών ελαττωμάτων, όπως και στον τονισμό ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του προσώπου των γυναικών, κυρίως. Στην καλλωπιστική αυτήν αισθητική συγκαταλέγεται και η φροντίδα των μαλλιών (κομμωτική, γενικά) όπως και των νυχιών χεριών και ποδιών (μανικιούρ και πεντικιούρ). Στα καλλωπιστικά είδη περιλαμβάνονται: κρέμες και γαλακτώματα προσώπου κ.λπ. καθαρισμού και αναζωογόνησης του δέρματος, αρώματα, πούδρες, ειδικά σαπούνια, διάφορα αποσμητικά, κραγιόν για τα χείλη, ρουζ για τα μάγουλα κ.λπ., μπριγιαντίνες, σπρέι για τα μαλλιά και χρώματα, βερνίκι για τα νύχια, τσιμπιδάκια και λοιπά είδη αποτρίχωσης, μάσκες ομορφιάς, σκόνες και κρέμες για τα δόντια (οδοντόπαστες), υγρά διάφορα για λουτρό, πλύση του στόματος κ.λπ. Υπάρχουν διάφορων ειδών κρέμες και λοσιόν, ανάλογα με το είδος του δέρματος (ξηρό, λιπαρό, κανονικό) και ανάλογα με τη σύνθεση τους και το συγκεκριμένο προορισμό τους. Σε ορισμένα μάλιστα από αυτά τα είδη (κρέμες, λοσιόν) υπάρχουν δραστικές, από βιολογική άποψη, ουσίες - βιταμίνες, ορμόνες, αμινοξέα κ.ά. που διεγείρουν τις λειτουργίες μεταβολισμού των κυττάρων του δέρματος. Στα μέσα της καλλωπιστικής αισθητικής υπάγονται επίσης τα μασάζ, οι μαλάξεις, τα ατμόλουτρα, τα υψίσυχνα ρεύματα, οι διαθερμίες, η γυμναστική, η φυσιοθεραπευτική κ.ά. Η αισθητική χειρουργική εφαρμόζεται για την αφαίρεση περιττού λίπους από το επιγάστριο, τους γλουτούς, τα ισχία, για τη βελτίωση του στήθους (μαστοί), για την αφαίρεση σημαδιών εκ γενετής κ.λπ. του χαλαρωμένου δέρματος στο πρόσωπο (ρυτίδες στο μέτωπο, βλέφαρα, πιγούνι), στο λαιμό, στην κοιλιά κ.λπ.
όντως, τα μέσα και είδη καλλωπισμού που χρησιμοποιούνται πρέπει να ελέγχονται επιστημονικά κατά πόσο είναι υγιεινά ή επιβλαβή, γιατί όπως αποδείχτηκε αρκετά καλλωπιστικά είδη είναι όχι απλώς ακατάλληλα, αλλά και επιβλαβή για την υγεία των ανθρώπων.

Το πήλινγκ
Χρησιμεύει για να απομακρύνετε το παλαιό στρώμα του δέρματος και να αφεθεί χώρος στο πιο νέο και διάφανο δέρμα. Αυτό μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους και μέσα που καλό είναι να γνωρίζετε για να διαλέξετε αυτόν που σας ταιριάζει περισσότερο.
Υπάρχει ένας τρόπος με ρεσορκίνη, βασιζόμενος στο χημικό αποτέλεσμα αυτής της ουσίας, που μόνο ο δερματολόγος μπορεί να εφαρμόσει σωστά. Στη συνέχεια υπάρχει ένας που γίνεται με ουσίες που χρησιμοποιούνται στα καλλυντικά, πιο ελαφρές και πιο σίγουρες από τη ρεσορκίνη, όπως π.χ. το γαλακτικό οξύ, και που απορροφούνται αργά από την επιδερμίδα. Η δράση τους πάνω στα πετάλια της κεράτινης στοιβάδας αυξάνει τη διαδικασία αλλαγής.
Επίσης υπάρχει το ψευδο-πήλινγκ με μηχανική δράση.
Σ' αυτό τον τύπο πήλινγκ χρησιμοποιείται μία κρέμα που με το μέσο των δακτύλων απλώνεται και πέφτει πάνω στο δέρμα παίρνοντας μαζί του και ένα μέρος των πεταλίων της κεράτινης στοιβάδας. Υπάρχουν λοιπόν διάφορα είδη πήλινγκ. Αλλά είναι βασικό ότι δεν πρέπει να το κάνουμε παρά μόνο κάτω από τον έλεγχο ειδικού, και κυρίως αυτά που χαρακτηρίζονται βαριά. Ένα πιο ελαφρό πήλινγκ μπορεί να γίνει σε κέντρο αισθητικής, όπως και ένα μηχανικό, του οποίου το αποτέλεσμα είναι περισσότερο ψυχολογικό παρά πραγματικό.

Το πήλινγκ με ρεσορκίνη.
 Για 2 ή τρεις συνεχείς ημέρες ο ειδικός χρησιμοποιεί στο δέρμα μια κρέμα που έχει πρακτικά τη δράση να προκαλεί εγκαύματα. Ο χρόνος και οι δόσεις καθορίζονται κάθε φορά σύμφωνα με την ποιότητα της επιδερμίδας και των αντιδράσεων του καθενός. Κατά την τρίτη ημέρα παρουσιάζεται μία αίσθηση καψίματος και το δέρμα αρχίζει να αποκολλάται από το υποκείμενο στρώμα. Αυτό το είδος μάσκας θα αφαιρεθεί τελείως κατά τη 10η ημέρα αφήνοντας χώρο στο καινούριο δέρμα. Όμως, σ" αυτήν τη μέθοδο, εκτός του ότι υπάρχει ο κίνδυνος υπερβολική δόση κρέμας να βλάψει την επιδερμίδα, αυτή η τεχνική έχει το μειονέκτημα ότι εξαναγκάζει, όποιον την κάνει, σε 10 ημέρες απομόνωσης. Κατ" αυτήν την περίοδο είναι εντελώς μη «παρουσιάσιμος». Αφού περάσουν 10 ημέρες, το καινούριο δέρμα είναι πολύ ευαίσθητο άρα πρέπει να προστατεύεται από τον ήλιο και τους ατμοσφαιρικούς παράγοντες όπως και αυτό του νεογέννητου.
Το καλλυντικό πήλινγκ έχει πιο σίγουρα αποτελέσματα και διατηρείται περισσότερο στο χρόνο. Δεν απαιτεί προφύλαξη ούτε απομόνωση, γιατί το δέρμα δε φθάνει στο δυσάρεστο σημείο που είπαμε προηγουμένως και επίσης μπορεί να γίνει κατά τη διάρκεια των καθημερινών δραστηριοτήτων. Και σ' αυτή την περίπτωση η κρέμα απλώνεται αρκετές φορές και η διαδικασία ολοκληρώνεται σε μία εβδομάδα.

To skin planning (σχεδιασμός του δέρματος) και η δερμοαπόξεση
Αυτή είναι μία άλλη πρακτική δερματολογικής χρήσης που ανανεώνει την επιδερμίδα και γίνεται με βούρτσες μεταλλικές που γυρίζουν με μεγάλη ταχύτητα πάνω στο δέρμα. Αυτή η επέμβαση απαιτεί μεγάλη εμπειρία από την πλευρά του δερματολόγου και είναι πιο επώδυνη από το πήλινγκ. Γίνεται κυρίως σε περιπτώσεις βαριάς ουλωτικής ακμής.

Το μίνι-λίφτινγκ
Γίνεται μόνο στο επάνω μέρος του προσώπου και είναι γνωστό ως το «λίφτινγκ των μανεκέν». Κατ' αυτό γίνεται μία ένεση στο επίπεδο των κροτάφων και για να τεντώσει το δέρμα και κυρίως στο σημείο πλάι στα μάτια, όπου σχηματίζονται τα λεγόμενα «πόδια της χήνας». Η επέμβαση γίνεται με ολική αναισθησία και καλό είναι ο αισθητικός να έχει μεγάλη εμπειρία.

Η δίαιτα
Είναι αδύνατον να σας δώσουμε ακριβείς συμβουλές: μόνο ο διαιτολόγος μετά από μία ορισμένη ιατρική εξέταση μπορεί ν' αποφασίσει την ενδεδειγμένη για τον καθένα δίαιτα.
Έτσι, πρώτα απ' όλα να μην εμπιστεύεστε τις δίαιτες που ταιριάζουν σε όλους, και κυκλοφορούν ευρέως ή σας συστήνουν οι φίλοι σας.
Γενικά, πρέπει να τρέφεστε με πολλά φρούτα (χυμοί πορτοκαλιού και λεμονιού το πρωί) και λαχανικά. Να περιορίσετε τον καφέ σε έναν την ημέρα, να καταναλώνετε μήλα, βασιλικό πολτό, σπιτικές μαρμελάδες, αποφεύγετε δε τα διατηρημένα τρόφιμα, τις κονσέρβες, τα παχιά κρέατα και τυριά κ.λπ. Να τρώτε τροφές πλούσιες σε ιώδιο, φρουκτόζη και βιταμίνες Α, Β, C, D, Ε.

Η χαλάρωση
Υπάρχουν διάφορες τεχνικές χαλάρωσης και όλες πρέπει να γίνονται με τη βοήθεια κάποιου ειδικού. Μία από τις πιο απλές τεχνικές είναι αυτή της αυτογενούς προπόνησης, που μπορεί να γίνει με τη βοήθεια μαγνητικών κασετών. Καλύτερα όμως να παρακολουθήστε κάποιο τμήμα και μετά να το εφαρμόσετε μόνοι σας. Προσπαθήστε να συσπάσετε και συγχρόνως να χαλαρώσετε κάθε μυ του σώματος αρχίζοντας από τις άκρες των ποδιών και ανεβαίνοντας σιγά σιγά δίχως να σας διαφύγει και το παραμικρό σας κύτταρο: η σύσπαση χρησιμεύει για να καταλάβουμε πόσο έχει χαλαρώσει ο μυς. Σ' ότι αφορά το πρόσωπο συσπάστε τους μυς του λαιμού' επαναλάβατε την προσπάθεια αρκετές φορές. Σφίξτε τα δόντια, απλώστε και ανοίξτε ελαφρά το στόμα σαν σε χαμόγελο.
Σφίξτε και τραβήξτε πολύ δυνατά για λίγα δευτερόλεπτα και μετά χαλαρώστε για λίγα δευτερόλεπτα. Συσπάστε τα ζυγωματικά. Συσπάστε τους μυς των ματιών και χαλαρώστε. Κλείνουμε αυτό το κεφάλαιο με κάτι, που θα συμβάλει στην κατάρρευση ενός μύθου όλων μας: Μια υγιής ζωή στον καθαρό αέρα μπορεί να προκαλέσει μία πιο γρήγορη γήρανση, εξαιτίας της επί μακρόν έκθεσης του δέρματος στον ήλιο και στον αέρα. Επίσης, τα σπορ που γίνονται έντονα και ανταγωνιστικά ευνοούν το σχηματισμό των ρυτίδων. Οι λεπτοί άνθρωποι έχουν μία αξιοζήλευτη γραμμή, όμως δείχνουν την ηλικία τους περισσότερο από τους πιο ευτραφείς.
Το μαύρισμα
Είναι βέβαια αναμφισβήτητα τα ευεργετήματα του ήλιου, όπως το ίδιο αναμφισβήτητα είναι και τα προβλήματα που προκαλεί. Παρ' όλα αυτά δερματολόγοι και ερευνητές δεν έχουν ακόμα συμφωνήσει.
Μετά από μία περίοδο πραγματικής εκστρατείας, κατά την οποία συνδέθηκε ο ήλιος και κυρίως οι υπεριώδεις του ακτίνες με τη δημιουργία διάφορων καρκίνων, οι φωνές ηρέμησαν ίσως και γιατί δύο ερευνητές του Πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς, της Αμερικής, δημοσίευσαν τα πορίσματα έρευνας τους κατά την οποία ο ήλιος δεν προκαλεί καρκίνο, και μάλιστα έχει προστατευτική δράση ενάντια στον καρκίνο των εσωτερικών οργάνων. Ας δούμε τώρα ποια είναι τα θετικά και ποια τα αρνητικά αποτελέσματα της έκθεσης στον ήλιο.
Εκτός από την ερυθηματογενή και άμεση δράση του ήλιου, που εμφανίζεται με το κοκκίνισμα, και η οποία προκαλεί με τη χρόνια έκθεση μας σ' αυτόν πρόωρη γήρανση του δέρματος και βλάβες κακής φύσεως, οι υπέρυθρες ακτίνες του επιτελούν και άλλες λειτουργίες στο δέρμα, όπως απολυμαίνουν, αποξηραίνουν σπυράκια ή άλλα εξανθήματα, τονώνουν τις δυνάμεις πρωτεϊνικής φύσεως, συμβάλλουν στην παραγωγή της βιταμίνης D, έχουν αποτελέσματα θεραπευτικά σε ορισμένες ασθένειες του δέρματος, όπως η ψωρίαση, κ.λπ.
Οι υπέρυθρες ακτίνες (U.V.) διακρίνονται σε U.V.-C, U.V.-B, U.V.-A, σύμφωνα με το μήκος κύματος.
Το τμήμα U.V.-C απορροφάται από την ατμόσφαιρα και δεν προκαλεί ιδιαίτερες αντιδράσεις στο δέρμα. Το τμήμα U.V.-B είναι υπεύθυνο για τα διάφορα δερματικά ερεθίσματα και είναι το πιο επικίνδυνο.
Το τμήμα U.V.-A είναι υπεύθυνο για τη διαδικασία της μελάγχρωσης και είναι σχετικά επιβλαβές.
Στο καρέ που ακολουθεί φαίνονται οι συνέπειες στο δέρμα από την ηλιοθεραπεία. Έχουμε διαφορετικά αποτελέσματα εάν οι ακτίνες είναι U.V.-B ή U.V.-A. Ο σκοπός των προστατευτικών προϊόντων είναι να προστατεύσει το δέρμα από τις U.V.-B ή να τις φιλτράρει για να περάσουν οι U.V.-A που είναι λιγότερο επιβλαβείς. Οι παράγοντες που συνεισφέρουν στο μαύρισμα του δέρματος είναι διάφοροι: ο τόπος και η διάρκεια της έκθεσης, ο τύπος του δέρματος, η κατάσταση της υγείας, η σωστή χρήση των καλλυντικών με δράση φιλτραρίσματος, ο τύπος διατροφής (τα καρότα, ως γνωστό, συμβάλλουν στο γρηγορότερο μαύρισμα). Η διάρκεια στην αρχή πρέπει να είναι περιορισμένη και μετά ν' αυξάνει σταδιακά προς τις πιο ζεστές ώρες. Πρέπει να γνωρίζετε ότι οι ηλιακές ακτίνες κατά τις πρωινές και τις απογευματινές ώρες έχουν τη μέγιστη μελαγχρωστική δράση τους και τη μικρότερη ερυθηματογενή δύναμη τους.

Τα προϊόντα για τον ήλιο
Η βασική τους σύνθεση είναι ουσίες που απορροφούν τις U.V.-B. Εκτός από τα επιλεκτικά φίλτρα υπάρχουν και άλλα πρόσθετα όπως διάφορα λαχανικά, έλαια, φυτικό βούτυρο και φυτικά εκχυλίσματα. Σαν επιταχυντές της μελάγχρωσης χρησιμεύουν τα καρότα, το αιθέριο έλαιο του περγαμόντου, το λεμόνι. Για το αιθέριο έλαιο του περγαμόντου υπάρχει κάποια αντίρρηση από την πλευρά των γιατρών γιατί θεωρείται εξαιρετικά τοξικό. Κατά την εκλογή των αντηλιακών προϊόντων είναι καλύτερο να προτιμούμε κρέμες ή έλαια και λιγότερο τις υδατικές λύσεις ή υδροαλκοολικές που βρίσκονται στο εμπόριο σε μορφή σπρέι.
Τον πρώτο καιρό πρέπει να βάζουμε άφθονο από το αντηλιακό προϊόν και πολλές φορές κατά την ηλιοθεραπεία μας έτσι ώστε το δέρμα να μη μένει ποτέ στεγνό, και μάλιστα με το θαλασσινό νερό μόνο, που το ξηραίνει πολύ με το αλάτι που περιέχει.

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου

This is a comment.